بررسی فواید کاسنی در روایات اهل بیت (ع)/بررسی فواید کاسنی /طب اسلامی

موضوع: طب اسلامی/بررسی فواید کاسنی /بررسی فواید کاسنی در روایات اهل بیت (ع)

این متن توسط هوش مصنوعی پیاده‌سازی و سپس توسط انسان برای مستندسازی و تطبیق با فایل صوتی استاد، بازبینی و تأیید شده است.

بررسی فوائد سبزی کاسنی در روایات اهل بیت (ع)

۱. اسناد و منابع روایت

در بحث سبزی کاسنی و فوائد آن در روایات اهل بیت عصمت و طهارت، از جامع احادیث الشیعه،[1]

روایت نهم: (الکافی)
«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ»[2]

متن و شرح روایت امام رضا (ع )در باب شفابخشی کاسنی

امام رضا علیه السلام می‌فرمودند:«الْهِنْدَبَاءُ شِفَاءٌ مِنْ أَلْفِ دَاءٍ...»[3]

کاسنی، شفای هزار بیماری است.
در بعضی نسخه‌ها دارد:«مِنْ كُلِّ دَاءٍ» یعنی همه بیماری‌ها را خوب می‌کند. بعضی نسخه‌ها دارد هزار بیماری را شفا می‌دهد.

«مَا مِنْ دَاءٍ فِي جَوْفِ ابْنِ آدَمَ إِلَّا قَمَعَهُ الْهِنْدَبَاءُ»[4]
«هیچ بیماری در درون فرزند آدم نیست، مگر اینکه کاسنی آن را قلع و قمع می‌کند.»

«قَالَ وَ دَعَا بِهِ يَوْماً لِبَعْضِ الْحَشَمِ وَ هُمْ مَحْمُومُونَ...»[5]
«و [راوی] گفت: حضرت روزی برای بعضی از نزدیکانشان که تب داشتند، کاسنی طلبیدند.»

تبیین واژه «حَشَم»:
«حشم»: هم زن و بچه را در بر می‌گیرد، هم قوم و خویشان نزدیک را، و هم کسانی که به دعوت خاص ایشان به خانه آمده‌اند.
پرسشگر: از خدم و حشم می‌آید؟
پاسخ‌دهنده: آفرین.
می‌گوید علاوه بر اینکه غذا می‌دهید و اطعام می‌کنید، سبزی کاسنی هم سر سفره باشد تا این مردم نوش جان کنند، چون به نفعشان است؛ هم از باب پیشگیری و هم از باب درمان. چون بعضی وقت‌ها، آدم بیماری دارد و خودش هم از بیماری‌اش خبر ندارد؛ چون بیماری‌های خاموش دارد. آنها همه درمان می‌شود یا از خیلی بیماری‌ها پیشگیری می‌شود.

کاربرد درمانی کاسنی برای تب و مسمومیت

«...فَأَمَرَ بِهِ فَدُقَّ وَ جُعِلَ عَلَى قَرَاطِيسَ وَ صُبَّ عَلَيْهِ مَاءُ وَرْدٍ وَ وَضَعَهُ عَلَى أَكْبَادِهِمْ وَ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ شَيْ ءٌ مِنْ أَشْيَاءِ الْبُقُولِ أَفْضَلَ مِنْهُ وَ لَا أَشْرَفَ...»
[در ادامه روایت آمده که حضرت] سبزی کاسنی را طلبیدند، برای شخصی که تب دارد. می‌گفتند: «بخورید»
تبِ ناشی از مسمومیت و خودِ مسمومیت؛ مثل تبِ ناشی از مسمومیت با سرب یا خودِ مسمومیت ناشی از سرب در بدن و خون.

    • مثال مسمومیت با سرب: سربِ معلق در هوا در بحث ترافیک شهری است، آن هم در پیکِ بارِ ترافیک. یا در جاهایی کار می‌کند که با سرب سروکار دارد؛ قالب‌گیری، تراشکاری، آلیاژسازی. یا در جبهه بوده وترکش و چیزی در بدن دارد. در آنها سرب هم هست.

بررسی فوائد سبزی کاسنی در روایات اهل بیت (ع )(ادامه):

۱. کاربرد درمانی کاسنی برای مسمومیت و آلودگی‌های محیطی

    • مسمومیت با جیوه: مثلاً حسابدار است، در بخش کارگزینی، امور مالی یا پرسنلی است؛ کاربر کامپیوتر است، مهندس دینامیک کلاسیک است؛ در فکس، بی‌سیم، مخابرات مشغول است. یا با کلاسورها، کتاب‌ها، مجله‌ها، ماژیک‌ها، وایت‌بوردها و موس‌ها سروکار دارد. تمام این قسمت‌ها، جیوه هست. شخص، بدن و خونش مبتلا به مسمومیت ناشی از جیوه می‌شود، خودش هم خبر ندارد. شما وقتی سبزی کاسنی که به او می‌دهید، مسمومیت ناشی از سرب و جیوه، این دو مسمومیت او را خوب می‌کند، با اینکه خودش خبر نداشت.

    • پیشگیری در محیط‌های آلوده: پیشگیری می‌کنید. می‌گوید: « من هر روز حسابدارم، پرسنلی‌ام، امور مالی‌ام... مخابراتم، دیسپچینگم، با ماوس کامپیوتر کار می‌کنم... کاربرم یا مهندس دینامیک کلاسیک هستم و مانند آن، در پدافندهای غیرعامل و مانند آن.» یا محل کارم یک جایی است که آلودگی خیلی زیاد است.
فرض کنید محیط کار، یک جایی است که در وسط آلودگی همه‌جانبه است. یعنی چه؟ فرض کنید که شغلش در فرودگاه است؛ جایی که هواپیما می‌نشیند، جایی که هواپیما بلند می‌شود. حالا آنکه مثلاً بنزین هواپیما می‌زند، آنکه اکسیژن مایع می‌زند... دائماً در معرض آلودگی بیش از اندازه هستند.برای بچه‌های وزارت دفاع یا هواپیمایی و مانند آن، یک محصول استراتژیک، سبزی کاسنی است. با ناهار و شام، سیزی کاسنی تازه‌ بخورید. دمنوشتان را دمنوش برگ کاسنی یخورید.
پرسشگر: به جای چای بخورند؟
پاسخ‌دهنده: بله، به جای چای سیاه.
پرسشگر: هر موقع روز؟
پاسخ‌دهنده: بله، سه بار بیشتر نشود، کافی است. صبح قبل از کار، وسط ظهر، شب هم بخورند.

کاربرد درمانی کاسنی برای تب و سردرد

گاهی سردرد است. سردرد، ۶۰ نوع است. بعضی از اقسام سردرد را شما می‌توانید با سبزی کاسنی خوب کنید و یا پیشگیری از آن نوع سردرد کنید.

«وَ كَانَ تاْخُذُهُ لِلْحُمَّى وَ الصُّدَاعِ...»[6]
«امام رضا (ع) کاسنی را برای درمان تب‌های خاص و سردردهای خاص به کار می‌بردند.»

«..فَيَأْمُرُ بِهِ فَيُدَقُّ وَ يُوضَعُ عَلَى قِرْطَاسٍ وَ يُصَبُّ عَلَيْهِ دُهْنُ بَنَفْسَجٍ ثُمَّ يُوضَعُ عَلَى جَبِينِهِ...»[7]
«پس امام رضا (ع) امر می‌فرمودند :که کاسنی راخشک کرده و آن را بکوبند و در یک ظرفی بریزند و روی آن، روغن گل بنفشه کوهی که در پایه روغن زیتون به عمل آمده بریزند و این را به صورت ضماد روی پیشانی‌شان بگذارند.»
پس برگ‌های تازه سبزی کاسنی را در یک ظرفی بریزیم، خوب خرد و خمیرش کنیم و این را روی پیشانی‌مان بگذاریم، به عنوان یک ماسک.

«...ثُمَّ قَالَ أَمَا إِنَّهُ يَذْهَبُ بِالْحُمَّى وَ يَنْفَعُ مِنَ الصُّدَاعِ وَ يَذْهَبُ بِهِ»[8]
«سپس فرمود: آگاه باش که این کار، تب را از بین می‌برد و برای سردرد نافع است و آن را برطرف می‌سازد».
گفتم بعضی از اقسام سردرد. گرچه کمک به درمان سینوزیت هم هست. سینوزیت هم سردرد می‌آورد.

در کتاب مکارم الاخلاق همین روایت را آورده است؛ مانند این روایت را از امام رضا علیه السلام «نحوه».[9]

تحلیل روایت امام صادق (ع) در باب درمان هیجان سر، ضربان دندان و چشم با کاسنی

۱. اسناد و منابع روایت

تحلیل سندی:
در طب الائمة،«و عن محمد بن أبی نصر»[10] در کتاب، «ابی نصر» نوشته است ، در نسخه‌بدلش، پاورقی سه، نوشته «أبی بصیر». این نسخه‌بدلی که در پاورقی نوشته، این بنابر نسخه علامه شبر در طب الائمة، [11]
این «محمد بن ابی نصر»، درست است. اسم راوی، درست است. «ابی نصر»، این کنیه اوست.
۲. متن و شرح روایت

«وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ: شَكَوْتُ إِلَيْهِ هَيَجَاناً رَأْسِي وَ أَضْرَاسِي وَ ضَرَبَاناً فِي عَيْنَيَّ حَتَّى تَوَرَّمَ وَجْهِي مِنْهُ.»[12] [13] [14] [15] [16]
راوی می‌گوید:به امام صادق (ع) شکایت بردم از،

    1. هیجان در سردارم : کارهایم عادی نیست.

    2. ضربان در دندان‌: قسمت ریشه،زیر دندان نبض می زند.

    3. ضربان در چشم :چشم هایم دوران دارد، به قول مشهدی‌ها «دو دو می‌زند». و این پلک‌ها این‌جوری می‌شود. نظیر کسی که ضعف اعصاب شدید دارد؛ پلک‌هایش تندتند به هم می‌خورد، گوشه‌های لبش می‌لرزد، نوک زبانش هم لرزش شدید دارد.
این بنده خدا شکایت این سه بیماری‌اش را پیش آقا امام صادق ابراز داشت.

...«حَتَّى تَوَرَّمَ وَجْهِي مِنْهُ».[17]
«به گونه‌ای شده که صورتم ورم کرده است.» (اِدِم صورت، خیز صورت گرفته است.)

«فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: عَلَيْكَ بِالْهِنْدَبَاءِ فَاعْصِرْهُ وَ خُذْ مَاءَهُ وَ صُبَّ عَلَيْهِ مِنَ السُّكَّرِ الطَّبَرْزَدِ..»[18]
امام صادق (ع) به این بنده خدا فرمودند:

    1. «علیک بالهندباء»[19] :بر تو باد به این سبزی کاسنی.

    2. «فاعصره و خذ ماءه»[20] :«آن را بفشار و آبش را بگیر»

    3. «و صب علیه من السکر الطبرزد»[21] :«و روی آن، شکر طبیعی نیشکر بریز.»
شکر طبیعی نیشکر، خودش ضد روماتیسم است، آن هم روماتیسم خاص زنان جوان که «لوپوس» است. شکر زرد طبیعی خوزستان یا شکر سرخ مازندران. هر دو را هم امام رضا (ع) در رساله ذهبیه آورده است.

    4. «...وَ أَكْثِرْ مِنْهُ فَإِنَّهُ يُسَكِّنُهُ وَ يَدْفَعُ ضَرَرَهُ»[22] :و بیشتر از این آب مخلوط با شکر طبیعی نیشکر بخور. پس همانا آن، هیجان سرو هیجان دندان‌هایت را تسکین می‌دهد و ضربان چشم و ورم صورت را دفع می‌کند.

«قَالَ فَانْصَرَفْتُ إِلَى مَنْزِلِي وَ عَالَجْتُهُ مِنْ لَيْلَتِي وَ شَرِبْتُهُ وَ نِمْتُ عَلَيْهِ فَأَصْبَحْتُ وَ قَدْ عُوفِيتُ بِحَمْدِ اللَّهِ وَ مِنَّتِهِ».[23]
[راوی] گفت: «پس از پیش امام صادق (ع) رفتم و به فرمایش آقا عمل کردم. همان شبی که به خانه رفتم، قبل از اینکه بخوابم، خود را معالجه کردم و این مخلوط محلول را خوردم و پس از نوشیدن آن، خوابیدم. صبح که از خواب بیدار شدم، کاملاً عافیت داشتم؛ نه هیجان سر داشتم، نه هیجان دندان‌ها، نه لرزش و دوران چشم. هر چهار مورد خوب شده بود. ورم صورت هم دیگر نداشتم.»