1403/08/07
بسم الله الرحمن الرحیم
ادامه دلیل پنجم: دلیل عقل
موضوع: ادامه دلیل پنجم: دلیل عقل
دلیل عقل بر اثبات حجّیّت خبر واحد ثقه اجمالاً بیان گردید. بیان شد توضیح این دلیل نیازمند بحث در دو مقام می باشد: مقام اوّل، بحث از منجِّزیّت علم اجمالی به وجود اکثر تکالیف در ضمن أخبار آحاد ثقه و نسبت این اخبار با اصول لفظیّه و اصول عملیّه است و مقام دوّم، بحث از تعیین گستره حجّیّت این روایات و شرائط حجّیّت آنها.
در ادامه به بیان مقام اوّل خواهیم پرداخت.
بیان مقام اوّل
بیان شد در مقام اوّل باید به سه سؤال باید پاسخ داده شود: اوّل آنکه آیا علم اجمالی به وجود اکثر تکالیف در ضمن أخبار آحاد ثقه، مُنَجِّز است یا خیر؟ دوّم اینکه أخبار آحاد ثقه ای که علم اجمالی به وجود اکثر تکالیف در ضمن آنها وجود دارد چه نسبتی با اصول لفظیّه یعنی عمومات و اطلاقات دارند؟ و سوّم آنکه أخبار آحاد ثقه ای که علم اجمالی به وجود أکثر تکالیف در ضمن آنها وجود دارد چه نسبتی با اصول عملیّه شرعیّه و عقلیّه دارند و در موارد شکّ، تکلیف چه می باشد؟
منجّزیّت علم اجمالی
شیخ انصاری «رحمة الله علیه» منجِّزیّت این علم اجمالی را مورد اشکال قرار داده و می فرمایند[1] : «منجِّزیّت این علم اجمالی مستلزم وجوب عمل به تمامی امارات مفید ظنّ از جمله شهرت فتوائیه، اجماعات منقوله و غیر آنها می باشد، نه خصوص خبر واحد ثقه، زیرا اطراف علم اجمالی منحصر به اخبار آحاد ثقه نبوده و علم اجمالی به وجود اکثر تکالیف در ضمن مطلق امارات وجود دارد در حالی که کسی قائل به وجوب عمل به امثال شهرت فتوائیّه و اجماع منقول نمی شود».
محقّق خراسانی «رحمة الله علیه» در کفایه در مقام پاسخ از این اشکال می فرمایند[2] : علم اجمالی به ثبوت اکثر تکالیف در ضمن مطلق امارات منحلّ می شود به علم اجمالی به وجود اکثر تکالیف در ضمن أخبار آحاد ثقه و امارات غیر معتبره از تحت این علم اجمالی خارج می شوند.
