ادله ظنیه عقلیه/فتح الذرایع/اقوال/ادله مانعین/دلیل سوم/ادله امامیه/دلیل اول و دوم و سوم

موضوع: ادله ظنیه عقلیه/فتح الذرایع/اقوال/ادله مانعین/دلیل سوم/ادله امامیه/دلیل اول و دوم و سوم

ادله امامیه مبنی بر تفصیل در مسئله

دلیل اول: کتاب

باید جمع بین آیات کرد؛ چراکه دو دسته آیه داریم؛ آیات مثبت(ص44، یوسف76) و آیات نافی(اعراف 163). از آنجا که برخی جاها جایز است و برخی جاها جایز نیست؛ فهمیده می شود که موضوع ها متفاوت است. لذا جایی که از مسیر حلال طی می شود، جایز است و جایی که از مسیر صوری پیش می رود، جایز نیست. لذا قائلین به جواز مطلق، با آیات عدم جواز رد می شود و قائلین به عدم جواز مطلقا، با آیات جواز رد می شود. [به تعبیری این آیات با هم اختلاف نباید داشته باشد، چون لوجدوا فیه اختلافا کثیرا، لذا کشف باید کرد که اینها با هم اختلاف ندارند و فهمیده می شود که دو دسته آیات دال بر دو موضوع است.]

دلیل دوم: سنت

جمع بین روایات مثبتین و نافین این است که روایات مثبت، برای جایی است که حیله شرعی واقعی و از مسیر حلال باشد، و روایات نافین، برای جایی است که حیله شرعی صوری باشد یا واقعی است، اما از مسیر حرام باشد.

دلیل سوم: عقل

جمع بین دوحکم عقل باید کرد. حکم اول عقل این است که تغییر احکام شرعی با حفظ موضوع جایز نیست! اما اگر حیله شرعی سبب تعدد موضوع بشود، تغییر حکم اشکالی ندارد. مثلا سگ نجس العین است، اما بعد از 20سال تبدیل به نمک شده است، در اینجا استحاله رخ داده و مطهر شده و بخاطر تغییر موضوع، حکم نیز تغییر کرده است! یا مثل سرکه و شراب که تبدیل به سرکه شده باشد، که تبدل موضوع رخ داده است! اما اگر موضوع عوض نشود، عقل حکم می کند که احکام تابع مصالح و مفاسد است!