ادله ظنیه عقلیه/سدالذرایع/اقوال/ادله قائلین به حجیت/نقد و بررسی/ردیه بر دلیل اول

موضوع: ادله ظنیه عقلیه/سدالذرایع/اقوال/ادله قائلین به حجیت/نقد و بررسی/ردیه بر دلیل اول

ادامه روایات

    • حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ. أَخْبَرَنَا مُعَاذُ بْنُ هِشَامٍ‌. قَالَ‌: حَدَّثَنِي أَبِي، عَنْ قَتَادَةَ قَالَ‌: حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ‌: أَنَّ نَبِيَّ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ‌، وَ مُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ رَدِيفُهُ عَلَى الرَّحْلِ‌، قَالَ «يَا مُعَاذُ!» قَالَ‌: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَ سَعْدَيْكَ‌. قَالَ «يَا مُعَاذُ!» قَالَ‌: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَ سَعْدَيْكَ‌. قَالَ «يَا مُعَاذُ!» قَالَ‌: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللَّهِ وَ سَعْدَيْكَ قَالَ «مَا مِنْ عَبْدٍ يَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ‌، وَ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ‌، إِلَّا حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَى النَّارِ» قَالَ‌: يَا رَسُولَ اللَّهِ‌! أَ فَلَا أُخْبِرُ بِهَا النَّاسَ فَيَسْتَبْشِرُوا؟ قَالَ «إِذًا يَتَّكِلُوا» فَأَخْبَرَ بِهَا مُعَاذٌ عِنْدَ مَوْتِهِ‌، تَأَثُّمًا[1] .[2]

تقریب استدلال

هرچیزی که علت بشود که انسان وظایفش را انجام ندهد، باید جلویش را گرفت. هر چیزی که مقدمه حرام بشود، نباید گفته شود یا ... .

بررسی ادله

ردیه بر دلیل اول(عقل)

عدم تحریم مقدمه حرام، به نحو موجبه کلیه موجب نقض غرض نمی شود؛ بدین بیان که:

مقدمه حرام 3صورت دارد:

            ⁃ مکلف مقدمه را به قصد وصول به حرام انجام دهد(مثل اینکه انگور را برای تولید شراب غرس کند)

            ⁃ علاوه بر قصد توصل، مقدمه منتهی به ذی المقدمه هم بشود.(ایصال الی الحرام)

            ⁃ فاقد الشرطین است(یا قصد توصل نداشته، یا قصد داشته و به حرام نرسیده است)

ذی المقدمه: جایی نقض غرض شکل می گیرد که مکلف هم نیت وصول به حرام داشته باشد، و هم ایصال الی الحرام هم رخ بدهد، که در اینصورت حرام خواهد بود. به تعبیری، مقدمه توصلیه و موصله باشد.