ادله ظنیه عقلیه/استحسان/اقسام/قسم ششم/اقوال/ادله حجیت/دلیل دوم و سوم/نقد ادله مالکیه/اشکال بر دلیل سوم

موضوع: ادله ظنیه عقلیه/استحسان/اقسام/قسم ششم/اقوال/ادله حجیت/دلیل دوم و سوم/نقد ادله مالکیه/اشکال بر دلیل سوم

اشکال بر دلیل سوم(حکم عقل)

موارد رجوع به اهل خبره دومدل است:

        ◦ قول اهل خبره علم و اطمینان می آورد: حجت است

        ◦ قول اهل خبره ظن می آورد: (دوقسم)

            ⁃ یا مربوط به امور معاش و دنیوی می شود(مثل رجوع به بنا و دکتر و...): شارع امضا می کند

            ⁃ یا مربوط به امور معاد و شرعی می شود: شارع امضا نمی کند. ﴿وَ ما يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا يُغْني‌ مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما يَفْعَلُون[1] ﴾

اشکال و جواب نسبت به حجیت تقلید از فقیه

    • اشکال: قول فقها ظن آور است و تقلید از آنها نیز نباید جایز باشد!

    • جواب: رجوع به قول فقها در جایی است که مستند کلامشان ذوق فقهی نباشد؛ بلکه مستند به کتاب الله و سنته است.

تبصره: در کتاب عروه الوثقی فتاوایی وجود دارد که ماخذ روایی نداریم، ایشان در پاسخ فرمودند که با توجه به شم الفقاهه مساله را حل کرده اند؛ نسبت به این کلام باید گفت که: شم الفقاهه بر دوقسم است:

                ‣ ظنی: کار اهل سنت است که اشکال دارد

                ‣ اطمینانی: استحسان در اینجا معنا نمی شود و کلام صاحب عروه در اینجاست

مثال: در بحث حج، یکی از واجبات، احرام است که شرایطی دارد؛ یکی از مهم ترین شرایط، تلبیه است. حال اگر کسی به زبان عربی نمی تواند بگوید و اصلا نمی تواند تلفظ کند؛ حال این شخص باید حج را ترک کند یا به زبان خودش بگوید. یا مثلا در نماز نمی تواند به زبان عربی بخواند، حال شم الفقاهه در اینجا چه حکم می کند؟ برخی مثل صاحب عروه فرموده اند که به زبان خودش تلبیه بگوید. که برآمده از شم الفقاهه باشد. یا سیدابوالحسن اصفهانی می فرمودند مذاق اهل البیت را باید فهمید تا بتوان مسائل را حل نمود. که بسیار صعب الوصول است