بیان تقریر اول استصحاب بر اساس مبنای دوم در باب وجوب أجزاء مأمورٌبه مرکب

موضوع: بیان تقریر اول استصحاب بر اساس مبنای دوم در باب وجوب أجزاء مأمورٌبه مرکب

مبنای دوم عبارت از قول به وجوب نفسی ضمنی برای اجزاء مأمورٌبه مرکب است، یعنی همان وجوبی که به کل مأمورٌبه تعلق گرفته، به صورت ضمنی به أجزاء نیز متعلق است، گویا امر متعلق به نماز، تقسیم شده و بخشی از آن به تکبیرةالاحرام، بخشی دیگر به قرائت و بخشی دیگر به رکوع و... تعلق گرفته است، از چنین وجوبی به وجوب نفسی ضمنی در مقابل وجوب نفسی استقلال تعبیر می شود بنابراین، وجوبی که به مأمورٌبه (کل أجزاء) تعلق گرفته وجوب نفسی استقلالی و وجوبی که به تک‌تک أجزاء تعلق گرفته وجوب نفسی ضمنی است.

در تقریر استصحاب بر اساس این مبنا گفته می شود: در اوائل وقت که مکلف، متکن از اتیان همه اجزاء مأمورٌبه بود و هنوز عجز از یک جزء برای او عارض نشده بود، همه اجزاء با قطع نظر از مجموع مرکب (از جمله سائر اجزاء) از وجوب نفسی ضمنی برخوردار بودند و با تعذر بعضی از اجزاء و عاجز شدن از آن، یقین داریم که آن وجوب نفسی ضمنی از بین رفته است ولی احتمال می دهیم مقارن با زوال وجوب نفسی ضمنی، یک وحوب نفسی استقلالی برای بقیه اجزاء حادث شده و همین بقیه اجزاء به عنوان تمام‌المأمورٌبه مطرح باشد روشن است که در اینجا وجوب ضمنی که منتفی شده قابل استصحاب نیست کمااینکه وجوب استقلالی نیز به دلیل مشکوک‌الحدوث بودن، قابل استصحاب نیست، بلکه کلی وجوب – که قدر جامع بین وجوب ضمنی و استقلالی است – اسنصحاب می شود و اثر کلی وجوب، مترتب می شود که عبارت از وجوب اتیان بقیه أجزاء است و معلوم می شود که اتیان سائر اجزاء، واجب است بدون اینکه کاری به ضمونی بودت یا استقلالی بودن آن داشته باشیم.