« فهرست دروس
درس مهدویت استاد نجم‌الدین طبسی

99/08/17

بسم الله الرحمن الرحیم

جریانات آذربایجان قبل از ظهور امام زمان

موضوع: جریانات آذربایجان قبل از ظهور امام زمان

 

بحث ما پیرامون حوادث آذربایجان در آخر الزمان و ارتباط حوادث اخیر با روایاتی که درباره آذربایجان آمده، بود، دو روایت در این زمینه مطرح کردیم که روایت دوم به نقل از کعب الاحبار بود که عرض کردیم کعب نزد ما اعتباری ندارد. کعب تابعی است و پیامبر صلی‌الله علیه و آله را هم ندیده و او این روایت را هم به پیامبر اسناد نداده است بلکه مطلبی است که او میگوید لذا اگر روایت او شواهد داشته باشد، میپذیریم که بیشتر آن شواهد داشت و اگر شواهد نداشته باشد، نمیپذیریم.

روایت سوم:

روایت سوم روایتی است که ابن شهر آشوب آن را بدون سند و بدون ذکر منبع نقل میکنند که طبق ظاهر این روایت جنگی خواهد بود که یک طرف آن ارمینیه است و در این روایت اشاره نشده که طرف دوم جنگ چه کسانی هستند و تنها غلبه ارمنیه بیان شده است.

وَ قَوْلُهُ علیه‌السلام وَ يُنَادِي مُنَادِي الْجَرْحَى عَلَى‌ الْقَتْلَى‌ وَ دَفْنِ‌ الرِّجَالِ‌ وَ غَلَبَةِ الْهِنْدِ عَلَى السِّنْدِ وَ غَلَبَةِ الْقُفْصِ عَلَى السَّعِيرِ وَ غَلَبَةِ الْقِبْطِ عَلَى أَطْرَافِ مِصْرَ وَ غَلَبَةِ أَنْدُلُسَ عَلَى أَطْرَافِ إِفْرِيقِيَةَ وَ غَلَبَةِ الْحَبَشَةِ عَلَى الْيَمَنِ وَ غَلَبَةِ التُّرْكِ عَلَى خُرَاسَانَ وَ غَلَبَةِ الرُّومِ عَلَى الشَّامِ وَ غَلَبَةِ أَهْلِ إِرْمِينِيَّةَ وَ صَرَخَ الصَّارِخُ بِالْعِرَاقِ هُتِكَ الْحِجَابُ وَ افْتُضَّتِ الْعَذْرَاءُ وَ ظَهَرَ عَلَمُ اللَّعِينِ الدَّجَّالُ ثُمَّ ذَكَرَ خُرُوجَ الْقَائِم.‌[1]

امام علی علیه‌السلام فرمودند: « پيروزى هند بر سند، و پیروزی قفص[2] (سلسله جبال کرمان) بر سعیر، و پيروزى قبط بر اطراف مصر، و پيروزى اندلس‌ بر اطراف آفريقا، پيروزى حبشه بر يمن، پيروزى ترك[3] بر خراسان، پيروزى روميان بر شام[4] ، پيروزى مردم ارمنستان، و شخصی در عراق فریاد میزند که پردهها دریده شد و عفّت زنان هتک شد و پرچم دجال ملعون ظاهر شد. سپس خروج قائم را ذکر کرد.»

مرحوم مجلسی این روایت را در بحار الانوار از مناقب ابن شهر آشوب نقل میکند و در آن هست: « غلبة أهل إرمینیة علی إرمینیة. »

از این روایت معلوم میشود که این حوادث و خود دجال قبل از ظهور امام زمان است لذا بعضی میخواهند بگویند سفیانی با دجال یکی است، این درست نیست و آن مقدار که ما پیرامون دجال مطالعه کرددیم، دجال کاری به مذهب مردم ندارد. دجال ادعای خدایی میکند (أنا ربکم الاعلی) اما سفیانی یک جریان ناصبی است و مخفی هم نمیکند، سفیانی میگوید: « فقط انتقام بگیرم و به جهنم بروم» و در عراق با شیعه درگیر میشود وطبق روایات حتی به بچههای صغیر هم رحم نمیکند و ملاک او در کشتن، نام افراد (محمد، حسن، حسین و..) است و او به مدینه (اهل مدینه اکثرا سنی هستند) برای نبش قبر پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و حضرت زهرا علیها‌السلام میآید.[5]

مشهور است البته ما روایت آن را تتبع و تحقیق نکردیم که امام عصر علیه‌السلام نیز «ینبش عن قبره» قبر آن دو نفر را میشکافد. ما روایت آن را بررسی سندی نکردیم. این مطلب به عنوان یک اعتقاد ضروری شیعه نیست؛ بلکه در روایات گفته شده است. در عین حال ببینید که دشمنان تشیع چه میکنند، از سفیانی میگذرند در حالی که سفیانی در کتب خودشان (البدء و التاریخ) آمده است، بلخی نقل میکند که سفیانی به قصد نبش قبر پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و حضرت فاطمه علیها‌السلام به مدینه میآید. ولی نسبت به روایت شیعه که میگوید امام مهدیعلیه‌السلام قبر آن دو نفر نبش میکند، موضع گیری میکنند. به هر حال در اینکه سفیانی آدم شری است و جنایاتش را از حد میگذراند شکی نیست اما اینجا اشاره به سفیانی ندارد فقط میگوید که به داد برسید که پردهدری و تجاوزهای ناموسی شد.

شاهد بحث ما در این روایت عبارت « غلبت اهل ارمینیة » است اما اینکه بر چه کسانی غلبه میکنند بیان نشده است و از حیث منبع و مدک هم هیچ مدرکی جز کتاب شریف مناقب ندارد و بعد از مناقب هم احدی این روایت را نقل نکرده است تا زمان علامه مجلسیرحمه‌الله [6] که این روایت را در مغیبات حضرت علیعلیه‌السلام از ابن شهر آشوب[7] نقل میکند و از قرن دوازده تا به امروز نیز کسی این روایت را نقل نکرده؛ تا کتاب موسوعه احادیث امیر المومنین علیه‌السلام و ما نیز در جلد چهارم معجم از ابن شهر آشوب نقل کردیم. یعنی در واقع این روایت یک منبع دارد و آن کتاب مناقب ابن شهر آشوب است[8] و ایشان هم مدرکی بیان نکرده و روایت مرسل است و هیچ دلالت روشنی بر قضیه آذربایجان و درگیری ارمنستان و آذربایجان ندارد.

 


[1] بحار الأنوار ؛ ج‌41 ؛ ص319.
[2] القُفْصُ‌: بالضم ثم السكون، الجبال المذكورة بكرمان جبال القفص‌ و البلوص و القارن و معدن الفضة، و جبال القفص‌ شمالي البحر من خلفها جروم جيرفت و الروذبار و شرقيها الاخواس و مفازة بين القفص‌ و مكران و غربيها البلوص و نواحي هرمز (معجم البلدان ؛ ج‌4 ؛ ص381).
[3] ممکن است اشاره به همان حمله مغول‌ها داشته باشد.
[4] شام، اختصاص به سوریه ندارد بلکه شامل لبنان، فلسطین و اردن هم هست.
[5] البدء و التاریخ، ج1، ص179.
[6] بحار الانوار، ج41، ص319.
[7] ج2، ص274.
[8] ص14.
logo