1400/08/08
بسم الله الرحمن الرحیم
گونه شناسی روایات مهدوی احمد بن هلال عبرتائی/ بررسی مبانی و مسائل مهدویت /کلام
موضوع: کلام / بررسی مبانی و مسائل مهدویت / گونه شناسی روایات مهدوی احمد بن هلال عبرتائی
بحث ما بررسی روایات عبرتائی است، عرض کردیم که گفتند روایات او 25 روایت است ولی با حذف مکررات، شاید 15 روایت بشود ولی چون روایات پر محتوا است ما ناچار هستیم که این روایات را نقل کنیم و انصافا روایاتی است که اعتقادات ما همین است، ما می‌خواهیم به این نتیجه برسیم که این روایات در حالت استقامت ایشان بوده است و روایات در حال استقامت او قبول است.
روایت هفتم
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَابُنْدَاذَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هِلَالٍ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُعَاوِيَةَ الْبَجَلِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ علیه‌السلام قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا تَأْوِيلُ هَذِهِ الْآيَةِ- قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِماءٍ مَعِينٍ[1] قَالَ إِذَا فَقَدْتُمْ إِمَامَكُمْ فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِإِمَامٍ جَدِيدٍ.[2]
«على بن جعفر مى‌گويد: از موسى بن جعفر علیهما‌السلام در مورد تأويل و تفسير آيه كريمه « [به كافران] بگو اگر آب [كه مايه حيات است] به زمين فرو رود، كيست كه باز آب گوارا برايتان پديد آورد» پرسيدم، فرمودند: زمانى كه امامتان را گم كنيد و ايشان را نبينيد، پس چه کسی برای شما امام جدید آورد؟»
روایت هشتم
مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَابُنْدَاذَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَالِكٍ[3] قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سِنَانٍ عَنِ الْكَاهِلِيِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام أَنَّهُ قَالَ: تَوَاصَلُوا وَ تَبَارُّوا وَ تَرَاحَمُوا فَوَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لَيَأْتِيَنَّ عَلَيْكُمْ وَقْتٌ لَا يَجِدُ أَحَدُكُمْ لِدِينَارِهِ وَ دِرْهَمِهِ مَوْضِعاً يَعْنِي لَا يَجِدُ عِنْدَ ظُهُورِ الْقَائِمِ علیه‌السلام مَوْضِعاً يَصْرِفُهُ فِيهِ لِاسْتِغْنَاءِ النَّاسِ جَمِيعاً بِفَضْلِ اللَّهِ وَ فَضْلِ وَلِيِّهِ فَقُلْتُ وَ أَنَّى يَكُونُ ذَلِكَ- فَقَالَ عِنْدَ فَقْدِكُمْ إِمَامَكُمْ فَلَا تَزَالُونَ كَذَلِكَ حَتَّى يَطْلُعَ عَلَيْكُمْ كَمَا تَطْلُعُ الشَّمْسُ آيَسَ مَا تَكُونُونَ فَإِيَّاكُمْ وَ الشَّكَّ وَ الِارْتِيَابَ وَ انْفُوا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الشُّكُوكَ وَ قَدْ حَذَّرْتُكُمْ فَاحْذَرُوا أَسْأَلُ اللَّهَ تَوْفِيقَكُمْ وَ إِرْشَادَكُمْ.[4]
«عبد اللَّه كاهليّ از امام صادق علیه‌السلام نقل مى‌كند كه آن حضرت فرمود: به يك ديگر بپيونديد و نيكى كنيد و نسبت به هم مهربان باشيد، پس سوگند به آنكه دانه را شكافته و جانداران را از نيستى آفريده، شما را روزى فرا رسد كه هيچ يك از شما جايى براى درهم و دينارش نيابد- يعنى[5] به هنگام قائم علیه‌السلام محلّى كه در آن درهم و دينار خود را صرف كند نيابد به خاطر بى‌نيازى همه مردم[6] كه با فضل خدا و ولىّ او[7] حاصل شده[8] - عرض كردم: آن كى و چگونه خواهد بود؟ فرمود: هنگامى كه امامتان را نيابيد، و همچنان باقى خواهيد بود تا بر شما آشكار گردد همانطور كه خورشيد طلوع کند[9] ، در حالى كه نااميدانه به سر مى‌بريد[10] ، شما را از شكّ و دودلى برحذر مى‌دارم ، ناباوري‌ها را از خود دور كنيد، من شما را برحذر داشتم، پس برحذر باشيد، كاميابى و هدايت شما را از خدا مى‌خواهم.»
احمد بن هلال عبرتائی این روایت را به یک سند با نسخه بدل نقل می‌کند و این صلب عقائد و اعتقادات ما و مطابق با ده‌ها روایت دیگر است. پس ما این روایت را می‌پذیریم.
روایت نهم
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ فِي مَنْزِلِهِ بِبَغْدَادَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ سَنَةَ سَبْعٍ وَ عِشْرِينَ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ مَابُنْدَاذَ سَنَةَ سَبْعٍ وَ ثَمَانِينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هِلَالٍ قَالَ حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْجَرِيرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي صَادِقٍ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علیه‌السلام أَنَّهُ قَالَ: مُلْكُ بَنِي الْعَبَّاسِ يُسْرٌ لَا عُسْرَ فِيهِ لَوِ اجْتَمَعَ عَلَيْهِمُ التُّرْكُ وَ الدَّيْلَمُ وَ السِّنْدُ وَ الْهِنْدُ وَ الْبَرْبَرُ وَ الطَّيْلَسَانُ لَنْ يُزِيلُوهُ وَ لَا يَزَالُونَ فِي غَضَارَةٍ مِنْ مُلْكِهِمْ حَتَّى يَشِذَّ عَنْهُمْ مَوَالِيهِمْ وَ أَصْحَابُ دَوْلَتِهِمْ وَ يُسَلِّطُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ عِلْجاً يَخْرُجُ مِنْ حَيْثُ بَدَأَ مُلْكُهُمْ لَا يَمُرُّ بِمَدِينَةٍ إِلَّا فَتَحَهَا وَ لَا تُرْفَعُ لَهُ رَايَةٌ إِلَّا هَدَّهَا وَ لَا نِعْمَةٌ إِلَّا أَزَالَهَا الْوَيْلُ ذلِمَنْ نَاوَاهُ فَلَا يَزَالُ كَذَلِكَ حَتَّى يَظْفَرَ وَ يَدْفَعَ بِظَفَرِهِ إِلَى رَجُلٍ مِنْ عِتْرَتِي يَقُولُ بِالْحَقِّ وَ يَعْمَلُ بِهِ.[11]
« امیر المومنین علیه‌السلام فرمود: سلطنت بنى عبّاس به سهولت و آسانى بدست مى‌آيد و دشوارى در كار ايشان نيست و اگر ترك و ديلم و سند و هندو بربر و مردم (طيلسان)[12] دور هم جمع شوند و بخواهند حكومت آنان را سرنگون سازند نمى‌توانند.
آنان پيوسته در ناز و نعمت و رفاه و خوشى بسر مى‌برند تا اينكه كارمندان دولتى و پيروان خودشان از آنها جدا گشته و يا كناره‌گيرى كنند و خداوند مردى (علج) (يعنى: انسانى كارساز و قوى و نيرومند و با تدبير و با سياست) را بر آنها مسلّط خواهد نمود كه از همانجائى كه سلطنت آنها آغاز گرديد (يعنى: از طرف خراسان) آشكار گردد. و او به هيچ شهرى نمى‌گذرد مگر آنكه آن را مى‌گشايد و هيچ پرچمى بر ضدّ او افراشته نمى‌شود مگر آنكه سرنگونش مى‌سازد، و هيچ نعمتى باقى نمى‌ماند مگر آنكه نابودش مى‌كند، و هيچ نغمه و صدائى در برابر او بلند نمى‌شود مگر آنكه خاموشش مى‌نمايد. واى بحال كسى كه با او، دشمنى كند و به مبارزه برخيزد، او پيوسته صاحب نيرو و قدرت است تا به پيروزى نهائى برسد، پس از پيروزى زمام امور كشور خود را به دست مردى از خاندان من كه حقگو و عامل به حق است، مى‌سپارد.»
