1404/01/25
بسم الله الرحمن الرحیم
امربه شی مقتضی نهی از ضد /ضدخاص /مسأله ترتب/بیان اشکال سون محقق نائینی
موضوع: امربه شی مقتضی نهی از ضد /ضدخاص /مسأله ترتب/بیان اشکال سون محقق نائینی
در مسئله جهر و اخفات در قرائت، نظر مرحوم نایینی این بود که این مسأله ربطی به ترتب ندارد. بعضی از آقایان، مثل کاشف‌الغطاء، این مطلب را به ترتب نسبت دادند.
نظر مرحوم نایینی درباره ارتباط موضوع با ترتب
مرحوم نایینی فرموده است که این مسأله ارتباطی به ترتب ندارد، زیرا سه اشکال بر این برداشت وارد است. دو اشکال را در جلسه گذشته ذکر کردیم، و اکنون به اشکال سوم می‌رسیم:
اشکال سوم: تصور امر ترتبی در فرض‌های خاص
امر ترتبی زمانی تصور می‌شود که امر به اهم، به نحو اطلاق باشد و امر به مهم بر فرض عصیان، متوجه عبد می‌شود. اما این مطلب در محل بحث ما قابل تصور نیست. در واقع، ترتب در این است که مهم در فرض ترک اهم، امر داشته باشد؛ ولی محل بحث ما، جایی است که امر به صلات جهری شده است، اما فرد، صلات اخفاتی بخواند، در حالی که در این حالت، صلات اخفاتی امر ندارد.
نظرات آیت‌اللّه خویی در مورد این اشکال
آیت‌اللّه خویی در مورد این اشکال[1]
،، مطلبی دارد[2]
که موضوع برای دلیل مهم، ترک اهم است، نه عصیان اهم. با این بیان، در جایی که مکلف جهل به حکم دارد، تفاوت ایجاد می‌شود بین آن‌که عصیان کرده و امر اهم بر او متوجه شده است، و آن‌که تنها فرض شده که عصیان کند.
تفاوت بین عصیان و جهل در موضوع
اگر وجوب مهم را عصیان امر اهم بدانیم، در اینجا، مکلف به خودش می‌گوید: «چه اتفاقی افتاده است که به من می‌گویند، اگر عصیان کردی، پس متوجه وظیفه‌ات می‌شوی و همان اهم را اتیان می‌کنی»، و در نتیجه، مهم بدون امر است. اما اگر موضوع را ترک فرض کنیم، این ترک اهم، در فرض جهل به حکم، اتفاق می‌افتد، و در این صورت، اگر اهم را ترک کرد، نسبت به مهم، امر دارد.
