شناخت نامه من لایحضره الفقیه3/جوامع روایی شیعه /علم رجال

موضوع: علم رجال/جوامع روایی شیعه /شناخت نامه من لایحضره الفقیه3

آثار کار شده پیرامون من لایحضره الفقیه:

کتاب من لایحضر الفقیه به وسیله آقای محمد جواد غفاری ترجمه شده و در هفت جلد چاپ رسیده است، همچنین گزیده و ترجمه من لایحضره الفقیه توسط آقای محمد باقر بهبودی به چاپ رسیده است.

شروح معروف من لایحضره الفقیه هم یکی روضه المتقین مرحوم علامه محمد تقی مجلسی و دیگری هم لوامع صاحبقرانی شرح فارسی مرحوم علامه محمد تقی مجلسی در 8 جلد هست که به درخواست شاه عباس صفوی نوشته شده است. دیگر شروح و تعلیقات کتاب عبارتند از:

    • معاهد التنبیه فی شرح کتاب من لایحضره الفقیه نوشته ابوجعفر محمد بن جمال الدین.

    • معراج النبیه فی شرح کتاب من لایحضره الفقیه نوشته محدث بحرانی.

    • التعلیقة السجادیة نوشته م تفرشی.

    • حاشیه سیداحمد بن زین‌ العابدین علوی عاملی.

    • حاشیه امیر محمد باقر بن محمد حسینی داماد.

    • حاشیه شیخ محمد علی بن محمد بلاغی.

    • حاشیه شیخ محمد بن علی بن یوسف بن سعید بحرانی.

    • شرح فارسی بر من لا یحضره الفقیه اثر سید ابوالقاسم دهکردی

    • الوافی نوشته ملامحسن فیض کاشانی که این کتاب شرح جامع کتب اربعه می باشد.

    • معجم و راهنمای من لایحضره الفیه هم توسط مجمع البحوث الاسلامیه چاپ شده است

وفات شیخ صدوق:

وفات شیخ صدوق در سال ۳۸۱ قمری در شهر ری بوده مکانی که در آن دفن شده به ابن بابویه معروف است در روضة الجنات و برخی دیگر از کتاب‌ها آمده: «در زمان فتح علی شاه قاجار، در حدود سال 1238 هجری قمری، مرقد شریف صدوق از کثرت باران خراب شد و رخنه ای در آن پدید آمد. به جهت تعمیر و اصلاح آن اطرافش را می کندند که به سردابه ای که مدفنش بود، برخوردند و هنگامی که وارد سرداب شدند، بدن مطهر او هم چنان تر و تازه و در انگشتان اثر خضاب و در کنارش تارهای پوسیده کفن بر روی خاک نمایان بود. این خبر به سرعت در تهران منتشر شد و به گوش سلطان وقت رسید. وی با جمعی از بزرگان و امنای دولت به جهت مشاهده حضوری به محل آمدند. جمعی از علما و اعیان دولت داخل سرداب شدند و صدق قضیه را به رای العین مشاهده کردند و سپس دستور تعمیر و تجدید بنا و تزیینات آن را صادر کردند. صاحب روضات که در آن زمان دوازده ساله بوده، چنین نوشته است: من خودم بعضی از افرادی را که در آن واقعه حضور داشتند، ملاقات کرده ام.

شناخت نامه تهذیب و استبصار:

شیخ طوسی(ره):

ابوجعفر محمد بن حسن طوسی در رمضان ۳۸۵ قمری دیده به جهان گشود تولد شیخ طوسی ۴ سال بعد از وفات مرحوم شیخ صدوق بوده است، او در منطقه طوس خراسان متولد شده است. شیخ طوسی بعد از تحصیلات مقدماتی در ۴0۸ قمری در حدود ۲۳ سالگی راهی بغداد شد. بغداد در آن زمان کانون علمی پر رونق جهان اسلام بوده و علمای مذاهب مختلف اسلامی در آنجا حضور داشتند، مباحث اعتقادی و کلامی در آن زمان پر نشاط و داغ بوده است،شیخ طوسی حدود ۵ سال در درس شیخ مفید شرکت کرد، پس از وفات شیخ مفید زعامت امت و محوریت علمای شیعه به دست سید مرتضی(ره) افتاد شیخ طوسی از ۴۱۳ تا ۴۳۶ ق در حدود ۲۳ سال در درس سید مرتضی حضور پیدا کرد و در سال ۴۳۶ قمری در سن ۵۱ سالگی و بعد از رحلت سید مرتضی زعامت شیعه را در بغداد به عهده گرفت و تا ۴۴۷ حدود ۱۱ سال زعیم شیعه در بغداد بود، کرسی درس شیخ طوسی به گونه‌ای بود که حتی علمای مذاهب دیگر هم در درس او شرکت می‌کردند جامعیت او در مسائل فقهی اصولی کلامی اعتقادی تاریخی و رجالی شخصیت منحصر به فرد از وی ساخت به طوری که ملقب به شیخ الطائفه گردید. در سال ۴۴۷ق ترکان سلجوقی با استفاده از ضعف آل بویه به بغداد حمله کرد و با اشغال آن، حکومت آل بویه را برانداخت در این زمان ماموران حکومت سلجوقی به محله‌های شیعه نشین بغداد حمله کردند همچنین برای قتل شیخ طوسی به خانه وی حمله بردند ولی چون وی را نیافتند وسایل منزل و کتاب‌های او را آتش زدند و نابود کردند،کتابخانه شاپور بن اردشیر که در محله کرخ بغداد تاسیس شده بود و از نفیس‌ترین کتابخانه‌های آن رود به شمار می‌رفت طعمه حریق شد و این باعث شد که شیخ طوسی به نجف که روستای کوچکی بود هجرت کند و بزرگترین حوزه علمیه جهان تشیع را در این شهردر سال 448 ق تاسیس کند و تا آخر عمر در نجف اشرف سکونت داشت و در محرم الحرام ۴۶۰ در سن ۷۵ سالگی دیده از جهان فرو بست.

شیخ طوسی در همه رشته‌های علوم دینی تبهر داشت و نزدیک به ۴۷ عنوان کتاب در موضوعات مختلف از خود به جای گذاشت در تفسیر، التبیان فی تفسیر القرآن در ۱۰ جزء، در فقه النهایه فی مجرد الفقه والفتوی یک دوره کامل فقه برگرفته از اخبار و روایات، المبسوط فی فقه الخلاف در مسائل فقهی اختلافی بین مذاهب اسلامی، در اصول فقه، العدة فی الاصول،در کلام تلخیص الشافی فی الامامه،الغیبه للحجه(عج)،مختصر المصباح در ادعیه و زیارات،،در رجال کتاب فهرست شامل نام و ترجمه ۹۰۰ نفر از مصنفان شیعه و کتب آنها و رجال شیخ طوسی شامل اسامی قریب به ۹۸۰۰ تن از راویان حدیث و همچنین اختیار معرفه الرجال معروف به رجال کشی که خلاصه ای از کتاب رجال مرحوم کشیاست و در حدیث کتاب امالی که شیخ طوسی آن را در نجف املا کرده است و دو کتاب نفیس و ارزشمند تهذیب و استبصار.و دیگر کتب ارزشمند و این چنین بود که باعث شد قریب به یکصدسال تمام مجامع علمی شیعه تحت تاثیر آرای شیخ طوسی قرار بگیرد و تمام علمای بعد ایشان مقلد آرای شیخ طوسی به حساب آیند.