درس خارج اصول سیدعبدالهادی مرتضوی
98/12/13
بسم الله الرحمن الرحیم
جهت ششم / قاعده اصالة الصحه / امر پنجم / خاتمه / استصحاب
موضوع: جهت ششم / قاعده اصالة الصحه / امر پنجم / خاتمه / استصحاب
بحث ما در اصالت الصحه بود.
جهت ششم: صحت شیء به اعتبار آثار همان شیءدر این جهت بررسی می شود که صحت هر شیء به اعتبار آثار همان شیء است، پس اگر مرکبی اثری برای خود داشت، فرد می تواند نسبت به اثر همان شیء، اصالت الصحه را جاری کند، نه اینکه اصالت الصحه نسبت به جزء آن مرکب جاری کند، یعنی آثار کل و مرکب، یک اصالت الصحه دارد و آثار جزء، اصالت الصحه ی دیگری دارد و می توان نسبت به کل، اصالت الصحه جاری کرد و اجزاء را بالوجدان احراز کرد.
مثلا عقد بیع یا عقد نکاح، که مرکب از ایجاب و قبول است و این مرکب، دارای اثری است، مثلا اثر این مرکب در بیع، نقل و انتقال است و در نکاح، زوجیت است و نسبت به هر عقدی، اثر مخصوص به خود را دارد. حال شما با اصالت الصحه در ناحیه ایجاب، نمی توانید اثر مرکب را که در بیع نقل و انتقال و در نکاح زوجیت باشد را بار کنید، مگر اینکه قبول را هم احراز کرده باشیم.
پس اگر مثلا بایع، ایجاب را خواند و گفت: بعت و شک کرد که صحیح است یا خیر، با اجرای اصالت الصحه در ایجاب، نمی توانیم بگوئیم بیع صحیح و تمام است و آثار ملکیت را بار کنیم. چون این مرکب، مثل بیع، جزء دیگری هم به نام قبول داشت و شما باید قبول را به وسیله اصل یا وجدان، احراز کنید. لذا می گوئیم با جریان اصالت الصحه در جزء، نمی توان آثار مرکب را بار کرد.
مثال دیگر اینکه هبه ای واقع شده است و می دانیم شرط صحت هبه، قبض و اقباض است و نمی دانیم طرف مقابل قبض کرده است یا خیر، شما با اجراء اصالت الصحه در واهب، نمی توانید بگوئید هبه صحیح است و قبض محقق شده، مگر اینکه قبض را احراز کنید.
مثال سوم اینکه بیعی واقع شده است و نمی دانیم آیا بایع، مالک بوده است یا فضول، اگر فضول باشد، احتیاج به اذن مالک داریم، در حالی که نمی دانیم اذن آمده است یا خیر، در اینجا فرد، با اجراء اصالت الصحه در انشاء نمی تواند ثابت کند که اذن مالک هم آمده و بالتبع بیع فضولی درست باشد، چون اذن مالک، شرط صحت بیع است نه شرط صحت انشاء، در حالی که شما با اجراء اصالت الصحه، فقط صحت انشاء را ثابت کردید نه صحت بیع را و برای صحت بیع، باید احراز اذن هم شود که در اینجا صورت نگرفته است.
لذا باید گفت با اجراء اصالت الصحه در انشاء، نمی توان حکم به صحت بیع کرد.
در نتیجه در جهت ششم گفتیم صحت هر شیءای، به اعتبار آثار همان شیء است و با اجراء اصالت الصحه در کل، نمی توان اجزاء را اثبات کرد.[1]
این تمام بحث در جهت ششم بود.