فضیلت جهاد/آیه 10تا13 سوره صف /آیات الجهاد

موضوع: آیات الجهاد/آیه 10تا13 سوره صف /فضیلت جهاد

﴿«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواهَلْ أَدُلُّکُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِیکُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ، ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُون﴾ [1]

استاد توضیح می‌دهد که بحث جدید درباره‌ی آیات جهاد است؛ یعنی فهم آیات قرآن و روایات مربوط به جهاد، و دیدگاه فقها و مفسران.

جهاد عملی است، ضروری مذهب و ضروری دین، یعنی نیاز به دلیل و برهان ندارد و بدیهی است.

آیه‌ی فوق از سوره‌ی صف (آیه ۱۰) بیانگر رجحان و فضل جهاد است؛ جهادی که با مال و جان انجام می‌شود.

در تفسیر المیزان، علامه طباطبایی دو محور را برای این آیه بیان می‌کند[2]

ایمان به خدا و رسول

جهاد فی سبیل الله با مال و جان.

نکته‌ی لطیف در لحن آیه این است که خداوند این دو امر واجب را با فرمان صریح و دستور الزام‌آور بیان نکرده، بلکه با سؤال تشریفی و احترامی فرمود:«آیا شما را به تجارتی سودمند راهنمایی کنم؟»

این لحن، بیانگر نهایت محبت و لطف الهی است.ایمان و جهاد هر دو واجب‌اند، اما در قالب «سؤال احترام‌آمیز» آمده است، نه امر الزامی.

سود این تجارت چیست؟

نجات از عذاب الیم.این تجارت سودی بی‌بدیل دارد، سودی روحانی و جاودانه که همه‌ی بشر در آرزوی آن‌اند آرامش، بی‌دغدغگی، امنیت ابدی.

در تفسیر نورالثقلین از علی بن ابراهیم، نقل شده از امام باقر (ع) که فرمودند:

اگر مردم بدانند این تجارت پر سود چیست ـتجارتی که نجات از عذاب الیم است برای آن سه چیز می‌دهند:

1. اموالشان،۲. جانشان،. فرزندانشان.

«في تفسير علي بن إبراهيم و في رواية ابى الجارود عن أبى جعفر عليه السلام‌ في قوله: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى‌ تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ‌ فقالوا: لو نعلم ما هي لنبذلن فيها الأموال و الأنفس و الأولاد، فقال الله: تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ‌ الى قوله‌ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ‌». [3] (ج5ص318)

صحابه‌ی پیامبر شیفته‌ی چنین تجارتی بودند.خداوند در پاسخ به همین اشتیاق بشر، فرمود این تجارت عبارت است از:«ایمان به خدا و رسول و جهاد در راه خدا.»

استاد اضافه می‌کند:لحنی از این زیباتر، دل‌نشین‌تر و انگیزه‌ساز‌تر وجود ندارد.با چنین لحن و بیانی می‌توان دل‌ها را به پیام قرآنی جهاد و مقاومت زنده کرد.جهاد، تجارت پرسود و راه عزت جامعه ایمانی است.

سپس آیه ادامه می‌یابد:

﴿ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ یُدْخِلْکُمْ جَنّات﴾ [4]

و در آیه بعد نیز:

﴿وَ أُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیب﴾ [5]

سه چشمه‌ی برکت جهاد:

آمرزش گناهان.

ورود به بهشت‌ها و نعمت‌های آن.

پیروزی و نصرت الهی در دنیا.

در جلسه آینده این آیه از سوره صف را در کنار آیه ۱۱ سوره توبه بررسی خواهیم کرد.

و در پایان می‌فرماید:قرآن نور واحد است؛ هم در عرصه‌ی عقاید، اخلاق، و هم در احکام و جهاد.فهم آیات جهاد تجربه‌ای علمی و معنوی است که عقل، دل، و جان مؤمن از آن بهره می‌گیرد.

خلاصه بحث:در بخش قرآنی، تبیین زیبای آیه‌ی «هل أدلکم على تجارة…» و ارتباط آن با ایمان و جهاد مورد شرح قرار گرفته.