« فهرست دروس
درس خارج اصول استاد رجب علی مقیسه

1404/02/29

بسم الله الرحمن الرحیم

تبادر/كيفية استعمال المجازي /المقدمة

 

موضوع: المقدمة/كيفية استعمال المجازي /تبادر

 

تبادر

در ارتباط با کشف معنای حقیقی برای الفاظ و قرائن کشف و امارات کشف اولین اماره و اولین کاشفی که مورد بحث قرار گرفت تبادر معنی عند اهل لسان بود که گفتیم اگر لفظی را اهل لسان بشنود و از بین معانی معنایی به ذهن اهل لسان انسباق پیدا کند و پیشی بگیرد و این انسباق و پیشی گرفتن به کمک قرینه خاصه یا قرینه عامه ای نباشد.

این انسباق و پیشی گرفتن علامت و نشانه حقیقت است نشانه این است که این معنا معنای حقیقی است اما تاکید کردیم که تبادر علامت قطعی نیست اینگونه نیست که تبادر قطعاً کاشف از معنای حقیقی باشد بلکه تبادر تنها حجت است یعنی چون سیره عقلائیه بر کشف معنای حقیقی از راه این علامت است و این سیره از طرف شارع مقدس رد نشده است. سیره به کمک این رد نشدن نشانه است نشانه برای کشف معنای حقیقی اما اینجا بحث ما نیازمند به تکمله ای می باشد. به این بحث باید تکمله ای را و مطلبی را اضافه کرد و اون مطلب این است که با تبادر با این ویژگی ها آنچه کشف می شود و آنچه به دست می آید ظهور فعلی لفظ است نسبت به این معنا. این لفظ بالفعل و هم اکنون در این معنا ظهور دارد اما آنچه برای مجتهد در عرصه اجتهاد و استنباط و استکشاف مراد شارع لازم است این است که ما ببینیم آیا همان معنای فعلی همون معنایی که فعلاً از این لفظ استفاده می شود آیا همین معنا در اصل تشریح در اصل صدور روایات و نزول آیات هم همین معنا از این لفظ برداشت می شده است و استفاده می شده است یا خیر برای اینکه به دست آوریم که ظهور فعلی با ظهور در عصر تشریح و اصل صدور روایات و نزول آیات یکسان و یکنواخت بوده است نیازمندیم که از یک قاعده عقلایی و از یک قانون محاوری استفاده کنیم اون قاعده عقلایی و اون قانون محاوری عبارت است از استصحاب قهقرائی یا اصل قهقری استصحاب قهقرائی با استصحابی که در اصول از آن بحث می شود و جزء اصول عملیه است و از روایات به عنوان یک اصل تعبدی قابل استفاده است متفاوت است. استصحاب قهقرائی از اصول عقلائیه و از قواعد محاوری و عقلائیست مدرکش و مستندش سیره عقلائیه به انضمام امضای شرع است اما استصحاب اصطلاحی جزء اصول عملیه است استصحاب قهقرائی از امارات و استصحاب اصطلاحی لااقل علی المشهور از اصول عملیه است گرچه در اون هم در استصحاب اصطلاحی هم عده ای قائل به اماره بودنش هستند ولیکن مشهور استصحاب اصطلاحی رو از اصول می دانند از اصول عملیه و اصل محرز هم است پس ما در ما نحن فیه اصل قهقرائی و استصحاب قهقرائی را لازم داریم تا از طریق اعمال آن به این نتیجه برسیم که معنای فعلی با معنای اصل صدور و اصل نزول یکسان است حالا انشاالله ما در جلسه بعدی قدری این استصحاب قهقرائی را باید توضیح بدیم که با استصحاب اصطلاحی و شقوق اون چه تفاوت هایی دارند کاربرد مختلف مدارک و مبانی حجیت مختلف قهراً آثار و نتایج مترتب هم مختلف اند مبنا مختلف موارد کاربرد و جریان مختلف و ثمرات و احکام مترتب هم قهراً و قطعاً متفاوت اند حالا انشاالله در جلسه بعدی چون جلسه اول بود خطوط اصلی بحث نیازمندی علامت تبادل برای اثبات معنای حقیقی در ارتباط به در ارتباط با استصحاب قهقرائی همین بود که عرض کردم در جلسه بعدی مقداری اضافه تر این مطلب رو مطرح می کنیم و به یکی دو تا دیگه از علائم خواهیم پرداخت.

 

logo