نظریه مبرزیت ر اخبار و انشاء/الوضع /المقدمة

موضوع: المقدمة/الوضع /نظریه مبرزیت ر اخبار و انشاء

تبیین نظر مشهور و اشکالات:

مشهور گفتند جمله خبریه و اخبار مفادش ثبوت نسبت در ایجادیات( جملات خبریه موجبه) و سلب نسبت در سلبیات( جملات خبریه سالبه) می باشد. در جمله انشائیه مشهورگفتند انشاء ایجاد معنی در وعاء اعتبار است. در مثل «اضرب» و «بعت» و «انکحت» که انشاء هستند ولی انشاء مثل این موارد طلبی است یا غیر طلبی است که در باب عقود و ایقائات مطرح است . آیت الله خویی معنای انشاء را از مشهور نمی پذیرند و می گویند در باب انشاء معنای انشائیه اعتبارمی شود و الفاظ نقش ایجادی ندارد بلکه مبرز معانی معتبر هستند هم اخبار و هم انشاء ، الفاظ در جملات خبریه و انشائیه مبرز معنای ایجادیه را دارند و نقش کشف را دارند .

اشکالات

در جملات خبریه دواشکال مطرح کردند که در محاضرات و حاشیه اجود ذکر شده است:

    1. اگر مفاد جملات خبریه ثبوت نسبت باشد باید نسب به مفاد جملات خبریه تصدیق ظنی پیدا کنیم. نسبت به مفاد تصدیق ولو تصدیق ظنی پیدا کنیم وتصدیق وقتی پیدا میشود که خبر دارای شرایطی باشد.

    2. با مبنایی که در باب وضع پذیرفتم که نظریه تعهد والتزام بود که متعلق ملزوم باید مقدور باشد در حالی که اگر مفاد جمله خبریه به معنای ثبوت نسبت باشد خارج ار حیطه اختیار ما است. ناگریزیم بگوییم اخبار فقط ابراز می کند.

درباب اخبار مبرز قصد ثبوت نسبت و قصد حکایت است. در انشاء می گویند در انشائات عقود وایقاعات معنای انشایی را اعتبار می کند و بعد از اعتبار با لفظی مثل «بعت» ابراز می کند. درنهایت مفاد خبر قصد حکایت و در انشا ابراز اعتبار.

در باب انشاء و اخبار نقطه اشتراکی وجود دارد: در مفاد اخبار و انشاء اتصاف به صدق و کذب وجود ندارد چون مفاد اخبار فقط قصد حکایت است ومفاد انشاء ابراز اعتبار است وهردو وجود و عدم دارند . ولی در باب اخبار قصد ما، صدق وکذب ندارد ولی متعلق قصد چون حکایت از واقع است صدق و کذب از این ناحیه اخبار مربوط می شود وبه همین علت اقای خویی نظر مشهور را نقد کردند.

از نظر مشهور الفاظ رکن در ملکیت هستند ولی طبق نظر محقق خویی الفاظ مبرز هستند. عقلا اثر را بر اعتبار ابراز شده مترتب می کنند. سببیت می گوید باید سببیت عرفی باشد . می گویند تا لفظ نیاید اثر را مترتب نمی کند. صاحب جواهر: عقود شرّعت لقطع النزاع.[1]