1403/08/29
بسم الله الرحمن الرحیم
تفصیلی از مبنای محقق نائینی و اصفهانی/الوضع /المقدمة
موضوع: المقدمة/الوضع /تفصیلی از مبنای محقق نائینی و اصفهانی
انظار اصولیین
با تحقیقی در کلمات محقق اصفهانی در «نهایة الدرایه» و «اصول علی نهج الحدیث » در ارتباط با معنای حرفی معلوم شد موضوع له حروف ذات و طبیعی نسبت است و وجود را در معنی و موضوع له دخلیل نمی داند ودر محاضرات بر محقق اصفهانی اشکال شده که معنای حروف را نسبت وجود به وجود رابط ، اخذ وجود ذهنی و خارجی مبتلا به محذور عقلی است. این اشکال وارد است چراکه محقق اصفهانی وجود را در معنی و موضوع له دخیل نمی داند و موضوع له را ذات ، طبیعی و واقع نسبت می داند. این بحث را در 19 و20آبان نهایی کردیم و نتیجه همان شد که در این جا مطرح شد که محقق اصفهانی موضوع له حروف را واقع نسبت می داند.
نظراول: این بودکه حروف معنی ندارد.
نظر دوم:آخوند نظرشان این بود که معنای حروف با معنای اسماء یکی است و تفاوت در لحاظ مستعمل در مقام استعمال است.
نظر سوم:محقق نائینی که در حروف معانی را حکایی نمی دانست بلکه ایجادی می دانست در قبال صاحب حاشیه که حروف را دو قسم می کرد قسمتی از حروف دارای معنای ایجادی وبا استعمال معنی ایجاد می شود مثل حرف ندای یاءء ادات استفهام، ادات ترجی و تمنی وقسمس از حروف را حکایی دانستند که حرف آن معنی را حکایت می کند.
نظریه چهارم محقق عراقی: با توجیهی از کلمات ایشان معنای در حروف را نسب می داند. اگر در بعضی از کلما ایشان تعبیراتی آمده که معنای مستقل استفاده می شود این تعابیر باید در کنار تعابیری دیگر در نظر گرفته بشود که معنای حروف را نسبت می داند ولی نسبت ذهنیه.
نظریه پنجم: مبنای مرحوم اصفهانی
دو مبنای دبگر بیان می شود: مبنای آیات خویی و وحید خراسانی.
مبنای آقای وحید مشابه با مبنای اصفهانی است:
معنای حرفی در بعضی از حروف معنای ایجادی است. در یا زید ، با کلمه یا نسبت ندائیه تولید و محقق می‌شود این معنای ایجادی همان بیان نائینی است که نسبت ندائیه ایجاد می شود معلوم است که در امور ایجادیه و انشائیه صدق وکذب موضوعی ندارد بلکه موضوع صدق وکذب اخباراست. قسم دوم از حروف کلماتی هستند که دال بر نسبت هستند برای روشن شدن این مطلب باید متذکر بشویم که خود نسبت گاهی به معنای اعراض نسبی است یعنی از مقولات و مفهوماً مستقل و ماهیة متقوم به غیر نیست گرچه در وجودش مثل همه اعراض قائم به غیر است به اصطلاح وجودش لغیره می باشد اما معنای حرفی در حروف و هیئات وجوداً وماهیتاً مستقل نیستند. این مبنا در بخش غیر از ایجادیات همان مبنای محقق اصفهانی است. محقق خویی مبنایی دارند در موضوع له حروف که عبارت است از تضییق و تقیید معانی اسمیه. معانی اسمی طبیعی هستند، سعه، اطلاق و ارسال دارند ولی معانی حروف اطلاق معانی اسماء راتقیید و تضییق می کنند پس معانی حروف مضیق معانی اسماء هستند با مراجعه به تعلیقه ایشان بر کتاب اجود التقریرات مبنای ایشان روشن می شود.
