موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /روایات مربوط به رذیله حسادت

در مباحث مربوط به حسادت ، هفت آیه مطرح و بحث شد. طبق روال گذشته بعد از آیات به بررسی روایات مساله حسادت می پردازیم.

رسول خدا می فرماید :

«الحسد يأكل الحسنات كما يأكل‌ النّار الحطب‌.»[1]

(حسادت ایمان را می خورد کما اینکه آتش ، هزیم را می خورد و نابود می کند.)

در این فرمایش ، امری معقول به امری محسوس تشبیه شد و سبب این تشبیه ، اشنایی عرب در آن عصر با مساله سوختن هیزم در آتش است. با این تشبیه به درستی درک می شود اثر حسادت.

گاهی افراد می گویند ما اهل کار خیر هستیم و به صورت ثابت مثلا هر روز کار خیر می کنیم اما اثری ندارد. شاید یکی از دلائل عدم تاثیر همین حسادت باشد که سبب سوختن حسنات است.

عدم پیشروی و سقوط گاهی اوقات به همین دلیل است.

وَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‌ لِلَّهِ‌ دَرُّ الْحَسَدِ مَا أَعْدَلَهُ بَدَأَ بِصَاحِبِهِ فَقَتَلَهُ.[2]

(آفرین به حسادت که چقدر عادل است ؛ از صاحب خودش شروع می مند و او را به قتل می رساند ابتدا)

ای جانم حسد ، چقدر عادل است ؛ اول سراغ صاحب خودش می رود و او را می کشد.

حسادت سبب بدبختی و هلاکت خود حسود است.

در دوره احدی از خلفای عباسی ، شخصی بود که به همسایه مومن و عابد خود حسادت می کرد و تلاش در تضعیف او داشت. برده ای را خرید و به آن بنده رسیدگی مفصل کرد و بعد از مدتی به آن عبد ماموریت داد که مولای خودش را بر روی دیوار خانه هسایه گردن بزند و قتل به گردن همسایه بیافتد. این کار انجام می شود و عبد فرار می کند و به شهر دیگری می رود. بعد از دستگیری همسایه مومن ، عبد خبردار می شود و به شهر بر میگردد و اعتراف می کند و هر دو آزاد می شوند.[3]

ثَمَرَةُ الْحَسَدِ شَقَاءُ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ.[4]

(میوه و نتیجه حسادت ، شقاوت دنیا و آخرت است)

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‌ آفَةُ الدِّينِ‌ الْحَسَدُ وَ الْعُجْبُ وَ الْفَخْرُ.[5]

متدین باید مراقب باشد که اینها هشدار است. اگر قرار به اثر گذاری اعمال عبادی است ، باید موانع کنار برود.

پزشک دو نوع دستور دارد. یک نوع داروهاست. یک نوع باید ها و نباید هاست.

انسان هوشمند نسخه پزشک را کامل عمل می کند و نتیجه میگیرد. اما بعضی افراد عجول فقط در پی گرفتن دارو هستند و به موانع و لوازم توجه نمی کنند. این شخص حق اعتراض ندارد چون پزشک هر دو دستورات را سفارش کرده است.

حالا این حسادت و عجب و فخر فروشی ، افت دینداری ماست. زمانی عبادات مفید است که موانع وجود نداشته باشد. اگر به افات بی توجه هستیم ، نباید توقع تاثیر از عبادات داشته باشیم.به عبارتی باید مقتضی وجود داشته باشد و همچنین موانع مفقود باشد.

اگر خداوند ببینید که انسان تصمیم و اراده جدی دارد ، موانع زودتر رفع می شود و کمالات هم رشد می کند و مسیر شروع می شود.