موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیه 47 سوره حجر

کلام در آیه 47 سوره حج بود. ترجمه آن بیان شد.

فضای کلی آیه در مورد بهشتیان بود که توضیحاتی هم بیان شد.

شرح لغات :

﴿وَ نَزَعْنا ما في‌ صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْواناً عَلى‌ سُرُرٍ مُتَقابِلينَ﴾

پنج لغت محل بحث است.

لغت اول : نزع

راغب می گوید :

نَزَعَ‌ الشي‌ء: جَذَبَهُ من مقرِّه‌ كنَزْعِ‌ القَوْس عن كبده، و يُستعمَل ذلك في الأعراض‌[1]

معنای نزع طبق این بیان یعنی کندن

در آیه شریفه می فرماید «نزعنا ما فی قلوبهم ...» کینه و حسادت از قلب ایشان کنده شد و جدا شد و سلب شد.

یعنی پاک شدن از رذائل اخلاقی ، زحمت لازم دارد ، درد و هزینه دارد.

حسادت به راحتی جدا نمی شود ، بلکه با سختی جدا می شود.

مثل خاری که در دست رفته باشد که بخواهیم آن را از دست جدا کنیم که با سختی همراه است.

حسادت خار بزرگی است که با روح گره خورده و لذا سختی دارد.

بسیاری از سختی های ما در دنیا از همین رذائل اخلاقی است. عمده گرفتاری ها از رذائل اخلاقی است.

علی ای حال اولین واژه نزع بود.

لغت دوم : صدور

جمع صدر است و صدر یعنی جارحه که به معنای قلب است و قلب حقیقت روح انسان است نه عضو خونرسان در بدن انسان

آنچه در روح و جان اهل بهشت بود کندیم.

حقیقت اینست که وجود ما مرکب از جسم و روح است و بخش اعظم وجود ما ، روح است. ظرف ما جسم است و مظروف و راکب روح است.

در تمام افعال و حرکات ما ، فاعل اصلی ما روح ماست.

شنیدن و دیدن و گفتار و لمس ما به واسطه روح انجام می شود در حقیقت. لذا وقتی روح نباشد ، افعال صادر نمی شود.

لذا وقتی فاعل حقیقی روح شد ، آثار افعال هم به روح برمی گردد و لذا وقتی فعل خیر انجام می شود ، حال دل خوب است و وقتی فعل شر انجام می شود ، حال دل بد می شود.

آیه 84 در سوره مبارکه اسرا اشاره به همین مطلب دارد :

﴿كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى‌ شاكِلَتِه‌﴾

شاکله یعنی باطن و ذات و حقیقت انسان که روح می باشد.

بنابراین باید بین مبدا عمل و و اعمال سنخیت وجود داشته باشد. لذا از بعضی افراد ، هر کار خیری بر نمی اید.

لذا بین عمل خیر و قلب و روح باید سنخیت باشد. هکذا در طرف شر هم سنخیت وجود دارد لذا برخی افراد شرور ، قادر به برخی شرور نیستند.

علی ای حال این قلب ها که غل و کینه از ایشان کنده شد ، آمادگی داشتند. اما برخی قلب ها درگیری ها و کینه هایشان بسیار است و لذا به راحتی این حسد و کینه از قلب هایشان کنده نمی شود.