موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیه 109 سوره بقره

سخن در تفسیر آیه 109 سوره بقره بود.

کلام در اعفوا و اصفحوا بود.

سرّ این دستور بیان شد که تاکتیک نظامی یا سیاسی بود و در هر صورت به نفع و سود اسلام بوده است.

نکته بعدی :

مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَق‌

دو مطلب :

1 – این دشمنی یهود با اسلام از سر ناآگاهی یا فراموشی نبوده است بلکه بر اساس علم و دانش وآگاهی بوده است. حتی اعتراف کردند که تا زمانی که عمر داشته باشیم از دشنی دست بر نخواهیم داشت.

در بستر های خانوادگی که قیل و قال ایجاد می شود ، باید منشا و ریشه آن روشن شود. گاهی اختلاف به خاطر آگاهی است و گاهی به خاطر عدم آگاهی است. لذا باید منشأ و ریشه روشن شود.

در برخورد با نسوان باید توجه کرد که این خصوصیت را دارند که اهل صحبت کردن و جلب توجه هستند. لذا گاهی مرد و شوهرخیال می کند این زن قصد برتری یابی دارد ولی این اشتباه است.

و یا مثلا فرزند 13 تا 15 ساله با والدین مخالفت می کند ولی هدفش این نیست که از حالا برتری جویی کند بلکه مثلا مشغول سرگرمی خودش است و لذا والدین نباید اشتباه برداشت کنند.

البته این به معنای درست بودن مخالفت با والدین نیست.

اما گاهی مثل ماجرای مذکور در آیه شریفه فوق ، مخالفت به جهت عناد و آگاهی است.

2 – در این ماجرا خداوند متعال با وجود مخالفت آگاهانه یهودیان ، دستور به عفو می دهند. ما نیز در جامعه باید همین گونه رفتار کنیم.

نکته بعدی :

حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِه‌

در معنای این بخش از آیه شریفه سه نظریه است :

اول : مقصود از این آیه شریفه اینست که کیفر دادن یهود به عهده خداوند است مثل اینکه در اختلاف بین دو فرزند ، پدر به یکی از فرزندان می گوید کنار بایست تا خود من با برادرت برخورد کنم.

در منطقه ای از آمریکا آتش سوزی ایجاد شد که قدرت آمریکا به کلی زیر سوال رفت.

دوم : بعضی دیگر فرمودند :

مقصود کشتن و اسارت گرفتن بنی قریظه و تبعید بنی نضیر است که در آینده این اتفاق افتاد.

سوم : بعضی دیگر فرموده اند مقصود فرمان جهادی است که بعدا صادر خواهد شد.

از نظر استاد محترم ، قول سوم مورد قبول است و به تایید روایت هم رسیده است که امام باقر علیه السلام فرمود :

لم يؤمر رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله بقتال و لا اذن له فيه حتّى نزل جبرئيل (ع) بهذه الآية و قلّده سيْفا[1]

(رسول خدا مامور به جنگ نشد و اذن جنگ نگرفت تا اینکه جبرئیل نازل شد به این آیه شریفه (آیه 39 سوره حج) و شمشیر را به ایشان تحویل داد.)