موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیات 54 و 55 سوره نساء

سخن در ایات 54 و 55 سوره نساء بود و در نکات تفسیری بحث در این بود که مقصود از ناس در آیه شریفه چه کسی یا کسانی هستند؟

احتمال اول بیان شد که مقصود از ناس پیامبر صلی الله علیه و اله باش که مورد قبول نبود.

دیدگاه دوم :

مقصود از ناس ، پیامبر و آل پیامبر صلی الله علیه و اله است که با این بیان ، تعبیر از ناس طبیعی است.[1]

این احتمال و قول مورد قبول است که دلیل آن هم روایات اهل بیت علیهم السلام است.

أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي الصَّبَّاحِ الْكِنَانِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‌ نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَنَا لَنَا الْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ الْمَالِ وَ نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ‌ أَمْ‌ يَحْسُدُونَ‌ النَّاسَ‌ عَلى‌ ما آتاهُمُ‌ اللَّهُ‌ مِنْ‌ فَضْلِهِ‌.[2]

در این روایت صراحتا می فرماید محسودان و کسانی که مورد حسد قرار گرفتند در آیه شریفه ما اهل بیت هستیم.

روایات دیگری در ذیل این ایه شریفه است که همین دیدگاه دوم را تایید می فرماید.

دیدگاه سوم :

پیامبر و اصحاب پیامبر است.

این دیدگاه هم مردود است. زیرا فرمود :

﴿أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‌ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظيما﴾

چه تعداد از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و اله ویژگی های مذکور در آیات را دارا بودند؟ مثلا ملک عظیم ، چه کسانی دارا بودند؟

پس به نحو مطلق این قول مردود است.

دیدگاه چهارم :

مقصود عرب ها هستند که مورد حسد قرار گرفته باشند چون پیامبر از آنها بوده است.

در فضای کلی و به صورت غیر تخصصی ، این دیدگاه وجه دارد ، اما با فضای آیه شریفه سازگاری ندارد لذا مورد قبول نخواهد بود.

نکته بعدی :

مقصود از آل ابراهیم چه کسانی هستند؟ پاسخ اینست که آل ابراهیم رسول الله صلی الله علیه و اله و آل ایشان است. بر اساس این مطلب ، دیدگاه های مذکور در نکته اول رد می شود و همان مختار استاد محترم در دیدگاه دوم تایید میشود.

برخی دیگر معتقدند که مقصود از آل ابراهیم ، هر نبی از نسل ایشان است. ایشان در سن پیری صاحب فرزند شدند به طوری که هیچ توقع نبود. بعد از ایشان اسماعیل و اسحاق هر دو به نبوت رسیدند و اکثر انبیا از نسل اسحاق هستند و رسول اکرم از نسل اسماعیل بودند.

یهود اصرار دارد که آن فرزندی که مورد ذبح قرار گرفت ، اسحاق بوده و حال انکه این مطلب مورد رد است.

علی ای حال برخی گفته اند مقصود از ال ابراهیم تمام انبیائی هستند که از نسل ابراهیم باشد چه از اسماعیل و چه اسحاق

نظر مختار استاد محترم ، همان است که مقصود از ال ابراهیم ، همان محسودون هستند که رسول الله صلی الله علیه و اله و اهل بیت ایشان هستند.