موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیات 4و 5 سوره یوسف

در بخش نکات تفسیری ایات 4 و 5 از سوره مبارکه یوسف بودیم که شش نکته بیان شد.

نکته هفتم :

در آیه شریفه 5 سوره مبارکه یوسف علیه السلام فرمود : ای پسرم این خواب را تعریف نکن که حیله و کید به کار می برند و دشمنی می کنند و سپس می فرماید : ﴿إِنَّ الشَّيْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبين﴾‌

ذکر این جمله در عقیب یکیدوا کیدا ، بار معنایی خاصی دارد که عبارتست از اینکه : یکی از مسائلی که سبب دشمنی بین انسان هاست ، شیطان و حیله های اوست. لذا قاعده ای انتزاع می شود که «هر وقت انسان مومن مبتلا به رذیله شد ، بین انسان و رذیله حتما شیطان نقش آفرینی داشته است» اگر نقش آفرینی شیطان نبود این حادثه رخ نمی داد. در دعای ابوحمزه عرض می کنیم : إِلَهِي لَمْ‌ أَعْصِكَ‌ حِينَ‌ عَصَيْتُك‌ ... لَكِنْ خَطِيئَةٌ عَرَضَتْ وَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي‌ وَ غَلَبَنِي هَوَاي‌[1]

لذا فرق است بین کسی که متمرد است و کسی که معصیت می کند ولی قصد تمرد ندارد.

لکن شیطان در بین مومن و معاصی اهل دخالت است. اما اینکه شیطان دخالت می کند ، در واقع می گوید زمینه گناه و تمرد در خود این بنده بود و در واقع نفس در مقابل معاصی آماده نشده است. لذا راه نفوذ شیطان را خودمان باز می گذاریم.

پس در واقع در ارتکاب معاصی هم شیطان دخیل است و هم نفس انسان در گناه دخیل است.

لذا «به اندازه ای که گرفتار هوای نفس هستیم به همان اندازه در معرض خطر هستیم.»

در زمان اپیدمی کرونا می گفتند کسانی که بیماری زمینه ای دارند ، به همان نسبت خطر ابتلا به کرونا برایشان بیشتر است. در ما نحن فیه هم هکذا هرکس بیشتر راه شیطان را باز گذاشته و کمتر نفس را تربیت کرده ، بیشتر در معرض خطر است.

و لذا تسویف و به تاخیر انداختن در فرایند تربیت نفس غلط و اشتباه است.

تا در نفس نفوذ باشد در معرض خطر هستیم.

علی ای حال جناب یعقوب علیه السلام فرمود اگر خواب را تعریف کنی برادران کید و دشمنی می ورزند و شیطان دشمن آشکار انسان است و در اینجا در این بین دشمنی و مشکل ایجاد خواهد کرد.

حداقل مرحله این است که انسان در خطاها و ارتکاب اشتباهات ، پشیمان باشد و تاسف بخورد و نیت کند تا خدا توفیق جبران بدهد.