موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیات 4 و 5 سوره مبارکه یوسف

سخن در آیات 4 و 5 از سوره مبارکه یوسف بود.

﴿إِذْ قالَ يُوسُفُ لِأَبيهِ يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لي‌ ساجِدينَ (4) قالَ يا بُنَيَّ لا تَقْصُصْ رُؤْياكَ عَلى‌ إِخْوَتِكَ فَيَكيدُوا لَكَ كَيْداً إِنَّ الشَّيْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبينٌ (5)﴾

بیان شد که تکرار ـ«رأیت» در آیه شریفه دارای حکمتی هست که دو مورد ان را بیان کردیم.

3 - رأیت اول ناظر به جنبه مادی است که جسم و شکل مادی ستارگان و خورشید و ماه را دیدم. و رأیت دوم ناظر به جنبه معنوی است که ماه و خورشید و ستارگان سجده و کرنش و خضوع کردند.

4 – رأیت دوم تاکید است که خواب را به همین شکلی که تعریف می کند دیده است. در واقع انسان ها معمولا خواب هایشان را یا کلا فراموش می کنند یا بخشی از خواب و رویای خود را فراموش می کنند. اما جناب یوسف می خواهد تاکید کند که تمام خواب را به تمام جزییات تعریف می کند و دچار اشتباه نشده ام.

از بین چهار احتمال ، احتمال سوم و چهارم وجیه تر هستند.

اما تفسیر آیات شریفه :

مطلب اول : چرا برادران یوسف علیه السلام به کوکب تعبیر شده است؟ جواب این است که بالاخره اولاد نبی بوده اند و مضاف بر اینکه در وقت این خواب ، برادران یوسف خطای خاصی نداشتند و حسادت شان ظهوری نداشته است.

مطلب دوم : سن حضرت یوسف در وقت دیدن این رویا مورد اختلاف است. بعضی 7 و بعضی 9 و بعضی 12 سال گفته اند.

مطلب سوم : حضرت یوسف دوبار خواب دیده اند. یک بار در سن 7 سالگی و یکبار در سن 12 سالگی. در 7 سالگی می بیند 11 عصا بلند به شکل دایره در می ایند و یک عصای کوچک در بین این ها قرار می گیرد و بر ایشان فائق و غالب می شود. و در سن 12 سالگی این خواب که در ایه شریفه بیان شده است را می بیند.

مطلب چهارم : مقصود از 11 کوکب ، برادران هستند. اما مقصود از شمس و قمر چه کسانی هستند؟ برخی معتقدند «شمس پدرش جناب یعقوب علیه السلام و قمر مادرش جناب راحیل یا خاله اش است» و بعضی دیگر گفته اند از آنجایی که شمس مونث مجازی است به حسب تاء تانیث در مصغر شمس ، «شمیسه» لذا مقصود از شمس مادر یا خاله حضرت یوسف است و قمر پدرش است.

چرا خاله مطرح شده است؟ زیرا مادر یوسف قبل از این خواب از دنیا رفته بود و تحت سرپرستی خاله اش زندگی می کرد.