موضوع: اجتماع امر ونهی/دلائل اثبات تقدم حرمت ونهی بر وجوب وامر /استقراء

بحث ما درباره ی این بود که در باب اجتماع امر ونهی بنابر قول به امتناع ،آیا حرمت ونهی مقدم می شود؟یا امر و وجوب؟

برای اثبات تقدم حرمت ونهی دلائلی ذکر کردیم : که مورد مناقشه قرار گرفتند .

دلیل سوم: استقراء در احکام شرعیِّة است.

یعنی گفتن ما در احکام شرعیِّة آنجایی که دوران بین وجوب وحرمت باشد بررسی کردیم ودیدیم که شارع حرمت را بر وجوب مقدم کرده است ، لذا همین تقدم در شریعت دلیل می شود بر اینکه در همه جا باید جانب نهی وحرمت مقدم بشود.

استقراء بدلیل اینکه بطلانش روشن است لذا ما درآن عمیق نمی شویم.

خلاصه: استقراء نمی تواند دلیل برای تقدم نهی وحرمت بر امر وجوب شود در شریعت، چون استقراء دو نوع است:

1)استقراء تام حجت است وعلم آور است.

2)استقراء ناقص که ممکن است بعضی آنرا انجام داده باشندولکن ظنی است واصل در باب ظنون عدم حجیت است الا ما خرج بالدلیل.

کسانی که استقراء را مطرح می کنند دو مورد را بیان می کنند:

مثل مرحوم شیخ انصاری(ره) وصاحب کفایة و....گفته اند این دو مورد حتی استقراء ناقص را هم ثابت نمی کند.

جواب ما به این اعلام:منظور آنها اثبات استقراء بوسیله دو موردنیست بلکه از باب مثال است واستقراء ناقص نامیده شده است.

اما این دو مورد:

1)حرمت صلاة ونهی از صلاة در ایام استظهار.

توضیح ذلک: مراد از استظهار ،استظهار حیض است،که در دو جا وجود دارد:

الف)زن ذات العادة که در یک ماه این زن خون دیدنش از هفتم روز بیشتر می شود، این خون در روز هشتم ایام استظهار می گویند، در اینجا گفته اند چنین زنی باید عبادت نکند تا بفهمد این خون چه خونی است؟که اگر خون استحاضه بود احکام خاص خودش را دارد

ب)زن مبتدئه یعنی زنی که تازه برای اولین بار است که می خواهد حیض شودونمی داند که این دو روز اول حیض است یا استحاضه، به این صورت که باید عبادت را انجام ندهد واحتیاط کند وصبر کند اگر روز سوم هم خون دید محکوم به حیض است والا خون استحاضه است.

*پس ایام استظهار این دو مورد است، در این در مورد شارع نهی را بر امر مقدم کرده است.

اما مورد دوم از عدم جواز وضو از انائین مشتبهین

توضیح ذلک: اگر ما دوظرف آب داشته باشیم ویکی از آنها نجس باشد، بایدهر دو آب را بریزیم بیرون ونماز را با تیمم بخواند.

در اینجا یک قول دیگری هم هست ولی ضعیف است وآن اینکه:

در اینجا نهی مقدم نمی شود بلکه احتیاط کند و با این آب وضو بگیرد ونماز بخواند چون تیمم در طول وضو هست، در اینجا امکان وضو گرفتن هست باید این شخص با آب اولی وضو بگیرد وبا آب دوم دوباره به محل های وضو آب بریزد ونماز بخواند ویا اینکه با آب اول وضو بگیرد ونماز بخواند.

اگر چنانچه آب اول نجس بوده، با آب دوم بر طرف کرده ونماز بخواند.

نظر استاد: این دو مورد مربوط به تقدیم نهی وحرمت بربر نهی نیست بلکه مربوط به جای دیگری است.