موضوع: اجتماع امر ونهی در شیئ واحد/دلیل دوم قائلین به جواز اجتماع امر ونهی /دلیل دوم

بحث ما درباره دلیل دوم قائلین به جواز اجتماع امر ونهی بود.

دلیل دوم را جمعی از اعلام آورده اند، دلیل این است که وقتی کسی ماموربه را در ضمن یک حرام انجام داد، عرف هم او را مطیع وهم عاصی می داند مثلاً مولی به شما می گوید که لباس را برای من بدوز، لکن در فلان مکان ندوز ولی این شخص خیاطت را در همان مکان ممنوعه انجام داده است ، عرف این شخص را هم مطیع وهم عاصی می داند.

به این دلیل جواب هایی داده شده است:

1)جواب صاحب کفایة (ره) که گذشت.

2)جواب شیخ انصاری(ره):در صورتی این استدلال صحیح است که مولی مامور به را از ما می خواهد بایِّ نحوٍ کان مثلاً مولی می خواهد که ما یک امر توصُّلی را انجام دهیم، در اینصورت استدلال اینها درست است، مثلاً شستن لباس با آب نجس که تطهیر می شود.

پس ما باید ببینیم که قائلین به جواز امر ونهی مرادشان از اطاعت چی هست؟

الف)اگر مراد انجام مامور به بایِّ نحوٍ کان باشد حرفشان درست است ولی دیگر اطاعت صدق نمی کند، چون بر اطاعت لوازمی مترتِّب می شود که اینجا نشده است .

ب)ولی اگر مراد از انجام مامورٌ به ، ترتُّب ثواب ومدح وترک آن عقاب وذم باشد که در اینصورت اجتماع صورت نمی گیرد.

چون اطاعت در صورتی است که ثوابی مترتب باشد که در اینجا نیست، پس در واقع عرف مردم چنین عبدی را قبول ندارند،

و صاحب کفایة(ره) مطلقا دلیل دوم را رد می کند.

ولی شیخ انصاری(ره) قائل به تفصیل هستند،

اولاً: این اجتماع اینها مربوط به امور توصلِّی هست.

ثانیاً:باید ببینیم مرادشان از اطاعت چیست؟

اگر انجام عمل بایُّ نحوٍ کان باشد ، این اجتماع صحیح است.ولی اگر مراد عملی است که ثواب ومدح برای یک عملی محقق شود.

در اینصورت عاصی هست ولی مطیع نخواهد بود .واین اجتماع صحیح نخواهد بود.(آدرس کلام شیخ انصاری درکتاب مطارح الانظار ج1ص687 می باشد)