مسئله چهارم: مسئله نهی از عبادت و معامله- مقدّمه دوّم/ غیر مستقلّات عقلیّه/ملازمات عقلیّه

موضوع: ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله چهارم: مسئله نهی از عبادت و معامله- مقدّمه دوّم

با این بیان، نقض در کلام محقّق خراسانی ظاهر می‌شود. این محقّق معتقد است که صحّت در معاملات کلّیه، حکم شرعی وضعی امضائی است ولی صحّت در معاملات شخصیّه، حکم عقلی است چون انطباق عناوین کلّیه مأخوذه در اطلاقات و عمومات بر معاملات شخصیّه، عقلی است. بیان نقض این است که اخذ عناوین کلّیه در موضوع اطلاقات و عمومات به منظور اشاره به افراد خارجیّه است پس طبیعتاً موضوع، افراد خواهد بود (محاضرات ج۵ ص۱۳).

نتیجه نهایی بحث در مقدّمه دوّم: در مسأله نهی از عبادت و معامله نزاع در این است که آیا نهی مولوی تحریمی و کراهی از عبادت و نهی مولوی تحریمی از معامله مقتضی فساد عبادت و معامله است و یا خیر؟

مقدّمه سوّم: درباره‌ی فرق بین مسأله نهی از عبادت و مسأله اجتماع امر و نهی، چهار نظریّه وجود دارد که این انظار در مسأله اجتماع امر و نهی مطرح می‌شود و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. این انظار عبارتند از:

نظر محقّق خراسانی، نظر محقّق قمی، نظر صاحب فصول، نظر مشهور بین قدماء.

مقدّمه چهارم: در مسأله نهی از عبادت و معامله، نهی دو صورت دارد.

صورت اوّل: نهی در عبادت. نهی در عبادت، پنج حالت دارد.

الف: نهی از نفس عبادت. مثل نهی از صوم در یوم العیدین.

ب: نهی از جزء عبادت. مثل نهی از سور عزائم در صلوة.

ج: نهی از شرط عبادت. مثل نهی از تطهیر ثوب با آب غصبی برای صلوة.

د: نهی از وصف ملازم با عبادت. مثل نهی از جهر به قرائت در قرائت (نهایة النهایة ج۱ ص۲۴۸).

ه‌ : نهی از وصف غیر ملازم با عبادت. مثل نهی از غصب که ملازم با صلوة نیست (عنایة الاصول ج۱ ص۱۴۸).

صورت دوّم: نهی در معامله. نهی در معامله نیز پنج حالت دارد.

الف: نهی از نفس معامله. مثل نهی از بیع ربوی.

ب: نهی از جزء معامله. مثل نهی از بیع شاة با خنزیر.

ج: نهی از شرط معامله. مثل نهی از بیع عنب بشرط ان یعمل خمراً.

د: نهی از وصف ملازم با معامله. مثل نهی از نکاح شغار.

ه‌ : نهی از وصف غیر ملازم با معامله. مثل نهی از نکاح مرئه محرّمه.