ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله چهارم: مسئله نهی از عبادت و معامله/ مقدّمه دوّم

موضوع: ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله چهارم: مسئله نهی از عبادت و معامله/ مقدّمه دوّم

نکته اوّل:

صحّت در عبادت در نظر متکلّم (عالم کلامی) موافقت با امر یا شریعت و در نظر فقیه، اسقاط اعاده و قضاء است. بنابراین، عبادتی که از باب مثال، موافق با امر ظاهری است، گاهی طبق هر دو تفسیر متّصف به صحّت می‌شود (اتّصاف به صحّت در نظر متکلّم در صورتی است که مراد از امر در تفسیر صحّت، اعمّ از امر واقعی و اضطراری و ظاهری باشد و اتّصاف به صحّت در نظر فقیه در صورتی است که امر در نظر فقیه بعد از کشف خلاف مقتضی اجزاء باشد) و گاهی طبق هر دو تفسیر متّصف به عدم صحّت می‌شود (عدم اتّصاف به صحّت در نظر متکلّم در صورتی است که مراد از امر در تفسیر صحّت، خصوص امر واقعی باشد و عدم اتّصاف به صحّت در نظر فقیه در صورتی است که امر در نظر فقیه بعد از کشف خلاف مقتضی اجزاء نباشد).

نکته‌ی دوّم: صحّت در دو باب مطرح می‌شود.

باب اوّل: صحّت در عبادت. برای صحّت در عبادت، دو تفسیر وجود دارد.

تفسیر اوّل: تفسیر متکلّم یعنی عالم کلامی. صحّت در عبادت در نظر متکلّم، به معنای موافقت با امر است. صحّت طبق تفسیر متکلّم، از امور انتزاعیّه است یعنی از انطباق مأمور به بر مأتیّ به و یا از مطابقت مأتیّ به با مأمور به، انتزاع می‌شود اعمّ از اینکه مراد از امر در تفسیر صحّت، خصوص امر واقعی اوّلی و یا اعمّ از امر واقعی اوّلی و امر واقعی ثانوی و ظاهری باشد. (فساد نیز از عدم انطباق و یا عدم مطابقت، انتزاع می‌شود). الحقّ انّ الصحّة و الفساد وصفان اعتباریان ینتزعان من الموارد بعد ملاحظة العقل انطباق المورد لما هو المأمور به و عدمه (مطارح الانظار، طبع قدیم، ص۱۶۰).