ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله سوّم: مسئله ضدّ / جهت چهارم: درباره‌ی ضدّ خاصّ

موضوع: ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله سوّم: مسئله ضدّ / جهت چهارم: درباره‌ی ضدّ خاصّ

اشکال دوّم از طرف محقّق نائینی و محقّق خوئی:

صغریٰ: اگر تعدّد عقاب در ترتّب محال باشد، لازمه‌اش این است که تعدّد عقاب در واجب کفائی نیز محال باشد.

توضیح: ترتّب، حدّ اقل، در دو چیز مثل واجب کفائی است.

الف: در ترتّب، جمع بین اهمّ و مهمّ مقدور مکلّف نیست. در واجب کفائی نیز انجام واجب کفائی واحد مقدور جمیع مکلّفین نیست. ب: ترک جمع در ترتّب، ترک شیئ غیر مقدور است یعنی اگر مکلّف جمع بین اهمّ و مهمّ را ترک کند، ترک چیزی کرده که مقدور او نیست. در واجب کفائی نیز اگر جمیع مکلّفین انجام واجب کفائی واحد را ترک کنند، ترک چیزی کرده‌اند که مقدورشان نیست. بنابراین، اگر در ترتّب تعدّد عقاب در قبال ترک جمع محال باشد، باید در واجب کفائی نیز تعدّد عقاب در قبال ترک انجام واجب کفائی واحد توسّط جمیع مکلّفین محال باشد.

کبریٰ: و اللّازم منتفٍ (به نصّ مستدلّ، تعدّد عقاب در واجب کفائی محال نیست).

نتیجه: فالملزوم مثله. فما یجاب به عن ذلک، نجیب به فی المقام.