ملازمات عقلیّه // غیر مستقلّات عقلیّه // مسئله سوّم: مسئله ضدّ // جهت چهارم: درباره‌ی ضدّ خاصّ

موضوع: ملازمات عقلیّه // غیر مستقلّات عقلیّه // مسئله سوّم: مسئله ضدّ // جهت چهارم: درباره‌ی ضدّ خاصّ

اقول:

جواب دوّم از دلیل دوّم:

صغریٰ: مبنای دلیل، لزوم توافق متلازمین در حکم است (با توضیحی که ارائه شد).

کبریٰ: لزوم توافق متلازمین در حکم، باطل است (از طرفی طبیعت و ماهیّتی که امر به آن تعلّق می‌گیرد، تحقّق آن در خارج ملازم خصوصیّاتی از قبیل زمان و مکان و غیر این دو است. مثلاً طبق تقریر اوّل، تحقّق ازاله در خارج ملازم با خصوصیّت ترک صلوة است. از طرفی دیگر اگر متعلّق امر، جمیع این خصوصیّات باشد که همان توافق متلازمان در حکم است، لازمه‌اش تعلّق امر به فرد است چون فرد، چیزی جز طبیعت منضمّةً الی الخصوصیّات نیست. و حال آنکه در محلّ خود اثبات شد که متعلّق امر، طبیعت است نه فرد. بنابراین، عدم توافق متلازمان در حکم ثابت شد).

نتیجه: مبنای دلیل، باطل است و با بطلان مبنا، دلیل نیز باطل خواهد بود.

جواب سوّم از دلیل دوّم از طرف محقّق خوئی:

صغریٰ: مبنای دلیل، منهیّ بودن ضدّ عامّ است (در تقریر اوّل دلیل گفته شد که ترک ضدّ خاصّ یعنی ترک صلوة، واجب است و واجب، ضدّ عامّ آن یعنی ترک آن، حرام است و در تقریر دوّم دلیل گفته شد که ازاله‌ی نجاست از مسجد واجب است و واجب، ضدّ عامّ آن یعنی ترک آن، حرام است. بنابراین، دلیل با هر دو تقریر آن، مبتنی بر منهیّ بودن ضدّ عامّ است).

کبریٰ: منهیّ بودن ضدّ عامّ، باطل است (در مبحث ضدّ عامّ اثبات شد که امر به شیئ یا همان وجوب شیئ، مقتضی نهی از ضدّ عامّ نیست).

نتیجه: مبنای دلیل، باطل است و با بطلان مبنا، دلیل نیز باطل خواهد بود. بنابراین، دلیل دوّم با هر دو تقریر آن باطل است.