موضوع: خاتمة فی شرائط الاصول العملیة /وجوه شهید صدر برای اثبات اختصاص برائت بعد از فحص /طوائف گوناگون آیات وروایات دال بر وجوب تعلّم وتفقّه در کلام شهید صدر

آقای صدر در ادامه می‌فرماید: این روایات تعلّم صحبت از علم وعالم کرده، بنابراین این روایات مربوط به مقلِّد نیست. تقلید شامل این روایات نیست.

استاد: طلب علم اعمّ از اجتهاد وتقلید است. بروید علم بیاموزید؛ حل چه اجتهاداً و چه تقلیداً.

آقای صدر می‌فرماید که مقصود مرتبه مخصوص وعمیق مورد نظر است.

استاد: فرمایشات آقای صدر را در طائفه اول قبول نکردیم.

طائفه ثانیة: روایاتی هستند که امر به تفقه در دین کرده‌اند. مثلا: «علي بن أبي حمزة قال سمعت أباعبدالله عليه‌السلام يقول تفقّهوا في الدين فان من لم يتفقه منكم في الدين فهو أعرابي ان اللَّه تعالى يقول في كتابه «ليتفقهوا في الدين و لينذروا قومهم».»[1]

«عن مفضل بن عمر قال سمعت أباعبدالله عليه‌السلام يقول: عليكم بالتفقه في دين اللَّه فلا تكونوا أعرابا فان من لم يتفقه في دين اللَّه لم ينظر اللَّه إليه يوم القيامة و لم يزکّ له عملا.»[2]

آقای صدر در این طائفه ثانیه هم همان حرف‌های طائفه اولی را تکرار می‌کند. ایشان در طائفه اول می‌گفت طلب علم فریضه، اختصاص به علوم دینی دارد (که ما می‌گوییم اختصاص به علوم دینی ندارد وشامل علوم دنیایی (پزشکی، مهندسی، کشاورزی...) می‌شود.

در این‌جا هم مثل طائفه اولی می‌گوید طائفه ثانی هم مربوط به علوم دینی هست وثانیاً هم اختصاص به یک مرتبه بالایی از فهم دین (مرتبه معمقه) دارد.

استاد: گرچه این روایات اختصاص به علوم دینی دارند ولی تفقه یعنی فهم، یعنی دین فهم باشید (نه لزوماً مجتهد باشد). هم طائفه اولی و هم طائفه ثانیه نسبت به مساله ما (وجوب فحص قبل اجرای اصول مؤمِّنه) دلالت دارد.