موضوع: احکام قطع72/قیام اماره مقام قطع طریقی و موضوعی9 /

○ نهایه الدرایه ج۳ص۵۵س۱

- احکام قطع۷۲/ قیام اماره مقام قطع طریقی و موضوعی۹

۱. توهّم: زمانی که خاص لحاظ می‌گردد، پس به تحقیق ذات و خصوصیت با هم لحاظ می‌گردند.

۲. پاسخ: ملاحظه‌ی خاص - بما هو خاص - غیر ملاحظه‌ی ذات و خصوصیت به نحو جمع در عبارت (لحاظ) است نه عینِ آن.

۳. جمعِ میانِ ذات و خصوصیت در عبارت ، منافات با مصداق بودنِ انشای واحد برای احکام حقیقی متعدد - در نگاه عقل - ندارد نظیر تعلق حکم به عام استغراقی به نحو کل افرادی.

۴. قیاس ملاحظه‌ی خاص بر ملاحظه‌ی عام استغراقی به نحو کل افرادی، مع الفارق است.

۵. عام استغراقی (شمولیت همه‌ی افراد)، گاهی به نحو کل مجموعی (مجموع افراد) لحاظ می‌گردد و گاهی به نحو کل افرادی (تک تک افراد).

۶. حکم بر عامی که به نحو کل افرادی ملحوظ باشد، بر هر یک از کثرات - که در لحاظ جمع شده‌اند - مترتب می‌گردد. توضیح:

مقدمه اول - در فرض مزبور، حکم - به حسب انشاء - واحد است ولی به حسب لبّ متعدد است.

مقدمه دوم - وجه تعدد حکم به حسب لبّ، تعددِ موضوع به حسب لبّ است.

مقدمه سوم - بعث انشائی مضاف به تک تک کثرات - که در لحاظ جمع شده‌اند - خواهد بود.

مقدمه چهارم - بعث انشائی نسبت به تک تک کثرات، مصداق بعث حقیقی (حکم حقیقی) خواهد بود.

۷. کیفیت افاده‌ی متکثر بالذات با مفهومی وحدانی همچون " کل عالم " :

مقدمه اول - وحدانی بودن مفهوم موجب شده است که توهمِ " وحدت موضوع و حکم حقیقی " شود.

مقدمه دوم - لفظِ " عالم " دارای مفهومی واحد است.

مقدمه سوم - مطابَقِ این مفهوم - بما هو مطابق - نیز واحد است.

مقدمه چهارم - ادات عموم، موجب تغییر در وحدتِ مفهومِ عالم نمی‌گردد.

مقدمه پنجم - ادات عموم، موجب نمی‌گردد که آن مفهوم فانی در مطابقِ خود و غیر مطابقِ خود (مفرّدات و ممیّزات) گردد.

مقدمه ششم - شان ادات عموم، توسعه در ذات مطابق است. تعدد و تکثر مطابق، به سبب ممیزات و خصوصیات حاصل می‌شود و متکلم این تعدد و تکثر را با ادات عموم افاده می‌کند همان‌طور که مطابق - بما هو مطابق - را با فانی کردن مفهوم در آن افاده می‌کند.