آیه 221/سوره بقره /تفسیر قرآن

موضوع: تفسیر قرآن/سوره بقره /آیه 221

﴿وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتّی يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِکَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکينَ حَتَّی يُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ أُولئِکَ يَدْعُونَ إِلَي النَّارِ وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَي الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَکَّرُونَ﴾[1]

صحبت در تفسیر آیه دویست‌وبیست‌ویکم سوره بقره است.

ازدواج:

در تفسیر آیه ۲۲۱ سوره مبارکه بقره، یکی از مسائلی که انسان را به سمت فساد می‌برد و به آتش نزدیک می‌کند، انتخاب همسر است. ازدواج یک مسئله بسیار مهم در زندگی فردی و اجتماعی انسان است که تأثیرات زیادی بر آینده انسان دارد. در این خصوص، قرآن و آموزه‌های دینی توصیه‌های زیادی برای انتخاب همسر مناسب ارائه داده‌اند.

تأثیر ازدواج بر سعادت دنیا و آخرت:

ازدواج صحیح می‌تواند زمینه‌ساز سعادت دنیا و آخرت باشد. اگر انسان همسر صالح، مؤمنه و متدینی داشته باشد، زندگی او در راستای سعادت خواهد بود. اما اگر همسر نامناسبی انتخاب کند، این انتخاب ممکن است در ابعاد مختلف زندگی انسان تأثیر منفی بگذارد و او را از سعادت دور کند.

انتخاب همسر در اسلام:

در انتخاب همسر، توجه به ایمان و اخلاق از اهمیت بالایی برخوردار است. قرآن در این آیه می‌فرماید: ﴿وَلا تَنكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ...﴾ با زنان مشرک ازدواج نکنید تا ایمان بیاورند؛ یعنی باید زن مؤمن انتخاب کنید.

این آیه به وضوح بر اهمیت ایمان در انتخاب همسر تأکید دارد. ویژگی‌های ظاهری مانند زیبایی، مال یا مقام نباید معیار اصلی انتخاب همسر باشد. آنچه اهمیت دارد، ایمان و تعهد دینی است.

خطرات ازدواج با افراد غیراخلاقی و غیرمؤمن:

ازدواج با زنانی که فاقد ایمان و اخلاق صحیح هستند، می‌تواند موجب انحراف فرد از مسیر درست زندگی شود. بسیاری از پادشاهان و شخصیت‌های برجسته به دلیل تأثیر منفی زنان نادرست به فساد کشیده شدند. برخی از زنان می‌توانند از طریق زیبایی، ثروت یا مقام خود افراد را گمراه کنند و به انحراف بکشند.

اهمیت ایمان در ازدواج:

قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِن مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ...﴾ یک کنیز مؤمنه بهتر از زن مشرک است، حتی اگر زیبایی او شما را به شگفت آورد.

ایمان و اخلاق باید مهم‌ترین معیار در انتخاب همسر باشند. چرا که همسر بی‌ایمان، هر چند زیبا یا ثروتمند باشد، ممکن است انسان را به راه‌های انحرافی بکشاند.

نکته عقلایی در انتخاب همسر:

این توصیه‌ها صرفاً دینی و تعبدی نیستند، بلکه کاملاً عقلایی‌اند. شما اگر بخواهید با کسی یک عمر زندگی کنید، باید او را فردی قابل اعتماد بدانید. همسری که ایمان، نجابت، عفاف و تقوا دارد، می‌تواند پشتیبان شما باشد. اما اگر فردی باشد که روحیه جاسوسی، طمع، دنیاطلبی یا بی‌مبالاتی داشته باشد، زندگی شما را به نابودی خواهد کشاند. ﴿وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَکَّرُونَ﴾ اشاره به عقلایی بودن این نکته دارد.

خطاب آیه به مردان و زنان:

در ابتدای آیه، خطاب به مردان است که با زنان مشرک ازدواج نکنند. سپس ادامه می‌دهد: ﴿وَلا تُنكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا...﴾ و دختران‌تان را به ازدواج مردان مشرک در نیاورید تا ایمان بیاورند.

این بخش، خطاب به خانواده‌ها و پدران دخترهاست. پس در انتخاب داماد هم ایمان اولویت دارد، نه ثروت، مقام یا زیبایی ظاهری.

استثنا در مورد اهل کتاب:

در سوره مائده، آیه ۵ آمده است: ﴿وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ...﴾[2] زنان پاکدامن از اهل کتاب (یهود و نصارا) برای شما حلال شده‌اند.

برخی اهل کتاب به دلیل باور به خدا، معاد و کتاب آسمانی، از مشرکان متمایز شده‌اند و در برخی موارد ازدواج با آنان استثناء شده است. البته این مسئله نیاز به دقت و درک شرایط فرهنگی، ایمانی و اخلاقی دارد.

پس از این آیه برداشت می‌شود که مسئله ازدواج دارای اهمیت فراوانی است و انسان باید دقت کند که فریب جمال و زیبایی و ثروت و مقام را نخورند و همسری را برگزیند که از نظر ایمان و تقوا خوب باشد و سعادت دنیا و آخرت را برای انسان فراهم کند. در احوالات مراجع و بزرگان که دقت می‌کنیم، می‌گویند این همسر ما بود که وسیله درس و بحث را برای ما فراهم کرد و این یکی از نعمت‌های الهی است.