عفت/صفات مؤمن /جنود عقل و جهل

موضوع: جنود عقل و جهل /صفات مؤمن /عفت

فضیلت عفت در کلام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام):

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «افضلُ العبادةِ العفافُ»[1] برترین عبادت، عفت است.

واقعاً عجیب است که حضرت، عفت را برتر از همه عبادات معرفی می‌فرمایند. این همه دعاها، نمازها، نماز شب‌ها، عبادت‌ها، روزه‌ها، همه این عبادت‌ها در یک‌کفه قرار دارند، اما عفت انسان از همه آن‌ها بالاتر است.

برترین عبادت از نگاه امام باقر (علیه‌السلام):

امام باقر (علیه‌السلام) نیز می‌فرمایند: «ما من عبادةٍ أفضل من عفة بطن و فرج»[2] هیچ عبادتی بالاتر از عفت شکم و عفت فرج نیست؛ یعنی اگر بخواهیم بدانیم بالاترین کار و برترین عبادت در رابطه با خداوند چیست، همان عفت بطن و فرج است.

نماز، دعا، ذکر، زیارت عاشورا، زیارت جامعه، دعای ندبه و دعای کمیل همه ارزشمند و عالی‌اند، اما از همه مهم‌تر آن است که چشمت را حفظ کنی، رفتارت را مراقب باشی و خلاف شرع نکنی.

عفت در خوردن (عفت بطن) و عفت در مسائل جنسی (عفت فرج)، هر دو از برترین عبادات هستند. سایر عبادات همچون زیور و زینت‌اند، اما اصلِ گوهر بندگی، عفت است.

سخن امام خمینی رحمه‌الله در باب عفت و اعتدال:

مرحوم امام خمینی (اعلی‌الله مقامه‌الشریف) در کتاب شریف چهل حدیث، در شرح حدیث جنود عقل و جهل، در این‌باره مطالب ارزشمندی دارند. ایشان می‌فرمایند: در هر رابطه‌ای، چه مربوط به شکم باشد و چه مربوط به مسائل جنسی، باید مراقب بود که دچار افراط و تفریط نشوید. اگر به افراط برسید، به گناه می‌افتید؛ اگر به تفریط برسید، باز هم به گناه می‌افتید. راه درست، میانه‌روی است.

اسلام می‌فرماید: «خیرُ الأُمورِ أوسَطُها» – بهترین کارها، کار میانه است. نه زن را رها کنید، نه افراط در امور جنسی داشته باشید. نه خورد و خوراک را ترک کنید، نه هر چه پیش آمد بخورید. اعتدال یعنی پاکی، سلامت و حلال‌خوری. عفت بطن و عفت فرج یعنی همین: مراقبت در حدّ اعتدال.

انسان نباید از ازدواج و روابط سالم دوری کند، اما افراط هم صحیح نیست. افراط و تفریط هر دو ناپسندند و باید به این جهاد درونی توجه کامل داشت.

اهمیت عفت در جامعه امروز:

نکته‌ای که امروز در جامعه ما بسیار نیاز به توجه دارد، مسئله عفت است؛ هم برای زنان و هم برای مردان. متأسفانه گاهی انسان می‌شنود که فساد در جامعه زیاد شده و برخی از بانوان آن عفتی را که باید داشته باشند، ندارند. البته باید ریشه‌یابی کرد. بخشی از این مسئله مربوط به اقتصاد و فقر است. بخشی دیگر مربوط به بی‌دینی، بی‌توجهی و ضعف فرهنگی است. آن‌که از فقر رنج می‌برد، گاهی با نصیحت اصلاح نمی‌شود، چون وقتی ندارد و در نتیجه دین هم در خطر می‌افتد.

داستانی از دوران دفاع مقدس:

یکی از پرستاران دوران جنگ نقل می‌کرد: مجروح‌ها را که می‌آوردند، ما به اتاق عمل منتقل می‌کردیم تا دکترها عملشان کنند. یک روز مجروحی را آوردند که همه رگ‌هایش پاره شده بود و خون از بدنش فواره می‌زد. او بین حالت کُما و هوشیاری بود. در همین حال، دکتر به من گفت: «چادرت را کنار بگذار تا زودتر این‌ها را ببری داخل، این‌ها دارند می‌میرند!»

من چادرم را کنار نزده بودم که ناگهان دیدم همان مجروحِ در حال شهادت، چادر من را گرفت و گفت: «من دارم شهید می‌شوم برای اینکه تو این چادرت را حفظ کنی. چادرت را از دست نده!»

این جمله او در ذهنم ماند. حرف دکتر را گوش ندادم، چادرم را کنار نگذاشتم، کارم را با سرعت انجام دادم، اما چادرم را حفظ کردم.

این رفتار، درس بزرگی از ایمان و غیرت شهیدان است. آنان جانشان را دادند تا عفت و حجاب در جامعه حفظ شود.

وظیفه امروز ما در حفظ حجاب و عفت:

تمام آن خون‌های پاک شهدا، مجروحان و جانبازان، برای چه بود؟ برای آن‌که ایمان، حجاب و عفت در جامعه اسلامی باقی بماند. بنابراین:

خانم‌های عزیز، آقایان محترم!

مراقب دختران و خانواده‌های خود باشید تا حجابشان را حفظ کنند. مسئله عفاف و حجاب، از مهم‌ترین مسائل جامعه اسلامی است. هرکس باید وظیفه خود را درست انجام دهد تا جامعه سالم بماند.

الگوی عفت: حضرت زهرا و حضرت زینب (علیهماالسلام)

ما باید پیرو حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) باشیم. زندگی این بانوان چگونه بود؟

وقتی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها از خانه بیرون می‌آمد، برادرانش او را همراهی می‌کردند. امام حسن(علیه السلام) از آقا امیرالمؤمنین(علیه السلام) پرسیدند: چرا برادران با او بیرون می‌آیند؟

حضرت پاسخ داد: «أخشى أن ينظر أحدٌ إلى شخص أختِک زینب»[3] می‌ترسم کسی به اندام خواهرت نگاه کند. با اینکه با چادر و پوشش کامل بودند، باز هم مراقب بودند که هیچ‌کس حتی اندام پوشیده ایشان را نبیند.

این میزان دقت و مراقبت، نشانه اوج عفت و غیرت دینی است.

جمع‌بندی:

در جامعه اسلامی هر کس باید وظیفه خود را درست انجام دهد. همه ما باید مراقب رفتار، نگاه، گفتار و پوشش خود باشیم. مبادا کاری انجام دهیم که مورد رضایت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نباشد.

ان‌شاءالله خداوند به ما توفیق دهد که از بندگان پاکدامن، باعفت و مورد رضای حضرت باشیم.