احکام القطع و اقسامه «13»/طرق موصله /مقصد ششم: حجج و امارات

موضوع: مقصد ششم: حجج و امارات/طرق موصله /احکام القطع و اقسامه «13»

ثمّ لا ريب في قيام الطرق و الأمارات المعتبرة -بدليل حجيّتها و اعتبارها- مقام هذا القسم.

مطلب دوم: قیام امارات معتبره مقام قطع

بحث در مورد این است که اگر در موردی برای مکلّف قطع حاصل نگردد، بلکه ظنّ به حکم یا موضوع شرعی حاصل شود و ظنّ او از اعتبار و حجّیّت برخوردار باشد، آیا این ظنّ می‌تواند در مقام عمل جای قطع بنشیند و از همان آثار برخوردار باشد یا خیر؟

این مطلب در واقع مشتمل بر سه مسأله می‌باشد:

    1. قیام امارات معتبره مقام قطع طریقی محض؛

    2. قیام امارات معتبره مقام قطع موضوعی وصفی؛

    3. قیام امارات معتبره مقام قطع موضوعی طریقی.

در مورد مسأله اول گفته می‌شود: اعتبار ظنّ به معنای جعل طریقیّت و کاشفیّت از واقع است؛ به این معنا که شارع کاشفیّت ناقصی که اماره به ذات خود از واقع دارد را تکمیل کرده و احتمال خلاف را در آن تعبّداً ملغیٰ نموده است و از آنجا که قطع طریقی محض فقط نقش کاشفیّت و طریقیّت به سوی حکم واقعی را دارد و هیچ دخالتی در خود حکم شرعی یا موضوع آن ندارد، امارات معتبره می‌توانند جایگزین این قطع شوند و مانعی در این جهت وجود ندارد. بنابراین اگر بیّنه‌ای قائم شود که فلان مایع خمر است، مثل حالت حصول قطع به خمریّت آن مایع، حکم حرمت ثابت خواهد شد؛ لذا مصنّف در این زمینه می‌فرمایند:

ثمّ لا ريب في قيام الطرق و الأمارات المعتبرة -بدليل حجيّتها و اعتبارها- مقام هذا القسم.