1404/06/26
بسم الله الرحمن الرحیم
بیان چند نکته/مقدمه /فقه بورس و اوراق بهادار
موضوع: فقه بورس و اوراق بهادار/مقدمه /بیان چند نکته
فقه بورس و اوراق بهادار
مقدمه
بحث در مورد بورس و اوراق بهادار می باشد. اما اصل بحث حول محور فقه بورس متمرکز است، لذا به دلیل اینکه در چند سال اخیر بازار اوراق مالی و بهادار یعنی اوراقی که از ارش مالی برخوردار هستند، مورد توجه عموم مردم قرار گرفت، مباحث فقهی نیز در این زمینه فراگیر شد.
اوراق در گذشته:
در گذشته این اوراق در بانک‌ها خریداری می‌شد، یعنی کسی که قصد سرمایه گذاری در بورس را داشت به بانک مراجعه می‌کرد و برگه‌های سهام شرکت مورد نظر را از بانک خریداری می‌کرد، مثلاً با پرداخت یک میلیون تومان 100 برگه سهم می‌خرید، که این برگه‌های سهام به اسم اوراق بین مردم متداول بود، در پایین اوراق هم مشخصات افراد و اینکه بعد از شما چه کسی حق دخل و تصرف در این اوراق را دارد مشخص شده بود. اما این عملیات به صورت محدود و در بعضی از بانک ها انجام می شد.
تشکیل سازمان بورس:
بعد از اینکه شرکت‌های فراوانی متقاضی این شدند که از پول‌های عموم مردم برای سرمایه گذاری استفاده کنند، حکومت به این نتیجه رسید که نهادی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل دهد و هر شرکتی که می‌خواهد سهام خود را به دست مردم برساند باید بیاید و در سازمان بورس سهام خود را به فروش برساند. کلمه «بورس» در ابتدا نام یک هتل در کشور بلژیک بود و تمام افرادی که می‌خواستند معاملات بزرگ اقتصادی انجام دهند در این هتل گرد هم جمع می‌شدند، بعدها این کلمه برای بازار سهام انتخاب شد.
بیان چند نکته:
۱. بازار بورس به عنوان یک نهاد اقتصادی مهم، نقش پررنگی در تجمیع سرمایه‌های متفرقه و اندک ایفا می‌کند؛ همچنین امکان سرمایه‌گذاری در طرح‌های کلان را فراهم می‌آورد. بورس بازاری است که در آن اوراق بهادار و صاحب ارزش اقتصادی نیز مورد معامله قرار می‌گیرد.
۲. فعالیت در این بازار سرمایه اگر بر روی اصول و قواعد خاص خود و با معیارهای مناسب صورت گیرد می‌تواند منبعی مناسب برای ذخیره مالی و دریافت سود باشد و در غیر این صورت و غیراصولی بودن این هدف محقق نخواهد شد و آسیب‌های اجتماعی را در پی دارد، به عنوان مثال کسی که وارد این بازار می‌شود با عناوین مختلفی از قبیل معاملات آتی در مقابل معاملات آنی و نقدی یا معاملات قرضه و ... روبه رو می‌شود که باید این موارد را بشناسد تا بتواند از این بازار سود کسب کند و اگر بدون اطلاع وارد این بازار شود خطرات غیر قابل جبرانی او را تهدید می‌کند. به عنوان نمونه در سال‌های اخیر عده فراوانی از مردم بدون آموزش مناسب سرمایه‌های خود را وارد بورس کردند و به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از این بازار مالی، سرمایه‌های خود را از دست دادند و بدهی های فروانی به بار آوردند و متأسفانه بخشی از این افراد دچار اختلالات روانی شدند.
۳. یکی از بحث‌های ریشه‌ای و مفصل در دیدگاه شریعت پیرامون بحث معاملات است. کتاب فقه بورس و اوراق بهادار در مورد مبانی فقهی در خصوص این بازار سرمایه بحث می‌نماید.
۴. در پرداختن به این بحث و مباحث مانند آن اگر نظام فقهی موجود بتواند محتوای علمی دقیق همراه با گفتمان‌هایی منطبق بر نیازهای مخاطبان جهانی ارائه دهد، جایگاهی رفیع را در ابعاد علمی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال خواهد داشت.
۵. منابع ارزشمند فقه اسلامی توانایی ارائه راهکارهای عمیق برای مشکلات روز را دارا هستند لذا نباید موضوعات نوظهور و مسائل مستحدثه با نگاه سطحی مورد پیگیری قرار گیرند .البته دستیابی به این هدف نیازمند تسلط بر مبانی و مقدمات لازم و شناسایی دقیق مسائل و موضوعات و انجام اصلاحات ضروری در ساختارهای فقهی کنونی است تا بتواند مشکلات را به صورت تخصصی و همه‌جانبه حل نماید.
