1404/07/15
بسم الله الرحمن الرحیم
مسأله دوّم: دیه شنوایی «4»/فصل سوّم: دیه منافع /کتاب الديات
موضوع: کتاب الديات/فصل سوّم: دیه منافع /مسأله دوّم: دیه شنوایی «4»
7) بیان شد دیه در صورتی ثابت می‌گردد که استمرار جنایت و ناامیدی از بازگشت شنوایی احراز شود؛ با توجّه به این مطلب سؤالی در ما نحن فیه مطرح می‌گردد و آن این‌که اگر به تشخیص کارشناس و اهل خبره احتمال بازگشت شنوایی در مدّت معیّن وجود داشته باشد ولی قبل از سپری شدن آن مدّت مجنیّ علیه از دنیا برود، حکم چه می‌باشد؟ آیا دیه ثابت می‌گردد یا ارش؟
صاحب جواهر در این زمینه می‌فرمایند: «و علی کلّ حال فلو مات قبل إنتهاء المدّة فالأقرب وجوب الدیة کما في القواعد و یحتمل العدم لعدم تحقّق الذهاب الدائم خصوصا بعد إخبار أهل الخبرة بعوده»[1] .
حضرت امام(ره) در ادامه عبارت گذشته ذیل مسأله ۲ می‌فرمایند: «و لو مات قبل أخذها فالأقرب الدیة».[2]
همان‌طور که از علّت مذکور در بیان صاحب جواهر روشن می‌گردد، اگر ملاک و مناط در اثبات دیه در ما نحن فیه احراز از بین رفتن شنوایی برای همیشه و به صورت دائمی باشد، در صورت فوت مجنیّ علیه، این امر احراز نشده و دیه ثابت نمی‌گردد و نهایتا برای مدّت زمانی که شنوایی از بین رفته بود، ارش ثابت می‌شود ولی اگر ملاک و مناط تحقّق جنایت و از بین رفتن شنوایی و عدم عود آن باشد، دیه ثابت می‌گردد چون در فرض مذکور جنایت محقّق شده و عودی واقع نشده است. به عبارت دیگر با تحقّق جنایت در مواردی که دیه مقدّر و منصوص دارد، آن دیه به صورت في الجملة ثابت می‌گردد، مگر این‌که دلیلی بر رفع آن وجود داشته باشد و در ما نحن فیه تنها دلیلی که باعث رفع دیه و اثبات ارش می‌گردد، عود شنوایی می‌باشد که فرضا در مسأله مذکور عود شنوایی محقّق نشده است لذا مطابق قاعده دیه مستقرّ می‌گردد.
به نظر می‌رسد احتمال دوّم صحیح است لذا در فرض مذکور دیه ثابت خواهد شد زیرا در فرض تحقّق جنایت و از بین رفتن شنوایی، دیه به صورت متزلزل ثابت می‌شود و نهایتا در صورت عود، دیه مستقرّ نگردیده و ارش ثابت خواهد شد و در فرض مذکور عودی محقّق نشده لذا با مردن مجنیّ علیه، دیه مستقرّ می‌گردد و وجهی برای عدم استقرار دیه و ثبوت ارش وجود ندارد.
