مسأله شانزدهم: دیه بیضه ها «3»/فصل دوم: میزان و مقدار دیه/کتاب الدیات

موضوع: کتاب الديات/فصل دوم: میزان و مقدار دیه /مسأله شانزدهم: دیه بیضه ها «3»

و یعارض بالید القویّة الباطشة و الضعیفة و العین کذلک و تخلّق الولد منها لم یثبت و خبره مرسل و قد أنکره بعض الأطبّاء.

مصنّف و شارح قائل به نظریّه مشهور هستند، لذا شارح درصدد نقد نظریّه غیر مشهور برآمده و می‌فرمایند:

اوّلاً مختلف بودن بیضه‌ها به لحاظ منفعت نمی‌تواند دلیل بر تفاوت دیه آن‌ها باشد، کما اینکه در مثل دست و اعضای دیگر باعث تفاوت نمی‌شود.

به نظر می رسد این نقد وارد نمی باشد چون همان‌طور که بیان شد قائلین به این نظریّه مطلق اختلاف در منفعت را ملاک اختلاف در دیه نمی‌دانند، بلکه استدلال مذکور را با تکیه بر تعلیل موجود در روایات مطرح نمودند و آن‌ها هم معترف بودند که صرف اختلاف در منفعت، نمی‌تواند باعث تفاوت در دیه شود؛

ثانیاً مستند آن‌ها مرسله بوده و ضعیف است.

به نظر می‌رسد این نقد هم وارد نیست چون اگرچه روایت اوّل که بیان شد، مرفوعه بوده است ولی روایت دوّم، حسنه می‌باشد و شارح نیز معترف به حسنه بودن آن هستند؛

ثالثاً این ادّعاء که بین بیضه چپ با بیضه راست به لحاظ منفعت تفاوت وجود دارد و تولید نسل به واسطه بیضه چپ محقّق می‌گردد، اثبات نشده و بلکه از جانب بعضی از پزشکان رد شده است.

به نظر می‌رسد این نقد نیز همانند دو نقد گذشته وارد نمی‌باشد لذا صاحب جواهر در مقام نقد این ایراد می‌فرمایند: «و ما عن بعض الأطبّاء من إنکار إنحصار التولّد في الخصیة الیسری، بل عن الجاحظ نسبته في حیوة الحیوان إلی العامّه، لا یلتف إلیه في مقابلة قول الصادق(ع)»[1] . به عبارتی بعد از پذیرش بیان امام صادق(ع) و صحّت سندی آن، جایی برای پذیرش نظریّه تخصّصی پزشکان وجود ندارد، چون علم پزشکی از جمله علوم تجربی است که با تجربه خطای آن در بسیاری از موارد ثابت شده است.