موضوع: فی احکام الحائض - آیا مطلق غسل ، مجزی از وضو می باشد؟

در بحث قبلی اثبات شد که وضو قبل از غسل حیض واجب است اما شرطیتی ندارد یعنی شرط صحت غسل نیست ولی با این توجه رفع ید از ظاهر ادله شرطیت تقدیم وضو برای صحت غسل حیض واقعا مشکل است

عمده بحث در اینجا دو اشکال است :

اشکال اول : محمد بن ابی عمیر دو حدیث دارد یکی مرسله و دوم مسند ، که در مرسله مقید به قبل است که کل غسل قبله اما در مسند که صحیحه حماد می باشد مطلق است که فی کل غسل وضو و قاعده ، حمل مطلق بر مقید است نتیجه آن این است که شرط صحت غسل حیض وضو است

حل اشکال : این است که روایت مرسله و مسند ابن ابی عمیر دو روایت نیست که حمل مطلق بر مقید شود بلکه یک روایت است اما منظور از قبل الغسل شرطیت نیست بلکه اشاره به مشروعیت و واجب است که یکی از افراد واجب قبل و اثنا و بعد غسل است لذا به یکی از افراد واجب به عنوان مشروطیت اشاره کرد و شاهد آن این است که در خبر رضوی آمده که اگر زن حائض قبل از غسل وضو را فراموش کرد و بعد از غسل وضو بگیرد دیگر نفرمود که غسل حیض باطل است پس وضو شرط صحت غسل حیض نیست و یکی از افراد واجب است که اگر این طور نبود باید غسل باطل می شد

اشکال دوم : جمعی از اصحاب امامیه مثل کاشف الغطاء ره و صدوق ره در امالی و من لا یحضره الفقیه و کلینی ره در کافی و شیخ طوسی ره در مبسوط گفته اند وضو قبل از غسل واجب است و مرحوم شهید در ذکری ره تقدیم وضو را قول اشهر می داند گرچه می فرماید اگر قبل از غسل وضو نگرفت می تواند وضو بگیرد لذا تعبیر اشهر احراز می کند که وضو قبل از غسل شرط صحت غسل حیض است

جواب: این تعابیر ظاهر در مشروعیت تقدیم وضو در غسل حیض است و دلالت بر وجوب می کند نه شرطیت و مرحوم صاحب جواهر ره بعد از اینکه بیانات شهید ره در ذکری را فرمودند گفتند مرحوم شهید هم منظورشان مشروعیت است و صاحب ریاض ره فرمودند از کلام فقها مشروعیت فهمیده می شود نه شرطیت و فرمودند برخی از اساتید و مشایخ ما قائل به شرطیت شدند اما همان مشایخ فرمودند اگر وضو را تاخیر انداخت غسل حیض صحیح است و هر وقت می خواهد عبادتی را انجام دهد وضو بگیرد مرحوم شهید هم بیان مستدلی ذکر کرددند که وضو برای استباحه است یعنی شرط جواز دخول در نماز است لذا اگر قبل از غسل وضو نگرفت می تواند بعد از غسل برای اینکه نماز برای او مباح شود می تواند وضو بگیرد پس هر دو اشکال از نظر ما حل شد

مضافا : اخباری که امر به غسل می کند اشاره ای به تقدیم وضو نکرد و اگر وضو شرط بود باید اشاره می‌کرد که قبل از غسل حیض وضو بگیرد و برخی از روایات مطلق است مثلا عن النبی صلی الله علیه و آله کل الاغسال لا بد فیها من الوضوء الا الجنابة گرچه این روایت ازعوالی اللعالی است که این کتاب مرسل است اما چنین مضمونی در روایت ابن ابی عمیر است پس روایت صادر شده است و اصالة الصدور در اینجا جاری می‌شود ، برخی از روایات مربوط به آن زردی است که زن بعد از غسل می بیند حضرت می فرمایند وضو بگیرد کافی است آنجا هم اشاره به وضو قبل از غسل ندارد قال موسی بن جعفر علیه السلام لا یغسل علیها و یجزیها الوضوء فی کل صلاة

حال اگر شک کنیم که تقدیم شرط است یا نه اصل برائت از شرط است لذا وضو قبل و اثنا و بعد غسل وجوب تخییری دارد ، درپایان سید ره فرمود افضل در تمامی غسلها این است که وضو بگیرد و همه در این مساله اتفاق نظر دارند