موضوع: الأقسام المتصورة في خروج القطنة ملطخة بالدم الأحمر أو الأسود

پنبه ای که داخل رحم زن می شود اگر آغشته به خون سرخ یا سیاه رنگی شود اقسامی دارد

تارة: عادت ماهانه او مشخص نیست و اخری : مشخص است و ده روز یا کمتر است

قسم اول : آنجایی که حائض عادت مشخصی ندارد یا اینکه صاحب عادت است اما عادت او ده روز یا کمتر است در این صورت اگر یقین دارد به اینکه خون او متجاوز از ده روز نشد مجموع این ایام را حکم به حیض کند چون هم ظاهر اخبار در باب استبراء و هم در باب حیض این است که اگر تا قبل از ده روز ادامه پیدا کند حیض است و بعد از ده روز استحاضه است

باقی می ماند آنجایی که عادت کمتر از ده روز است و احتمال می دهد قبل از ده روز پاک شود و همچنین احتمال می دهد ادامه پیدا کند و از ده روز بگذرد مرحوم سید ره در متن عروه فرمودند بر این زن استظهار لازم است یعنی یک یا دو روز نماز را ترک می کند تا ببیند وضعیتش چگونه می‌شود اگر روز سوم ادامه پیدا کرد یا قطع شد حکم جداگانه ای دارد که بیان می شود اما قبل از ده روز همه حیض است و استظهار برای این است که حکم خون بعد از ده روز را معین کند

درباره استظهار هم از نظر ثبوت و مشروعیت بحثی نیست اما اختلاف فتاوای فقها در وجوب و استحباب است مرحوم سید ره فرمود مستحب است و مخیر است که یک روز یا دو روز را استظهار قرار بدهد اما اگر فقها قائل به وجوب اند مثل محقق ره در معتبر و علامه در تذکره و مرحوم امام ره و آقای اراکی ره و ... ادعای اتفاق بر وجوب شده است و اخبار متواتر است و مضامین آن مختلف است

مشکلی که وجود دارد این است که اکثر این اخبار درباره زن نفساء وارد شده که این زن ایام استظهار نماز را ترک کند و حق غسل کردن ندارد و از طرفی دیگر اخبار متعارض اند برخی از این اخبار استظهار را واحب نمی‌دانند و حکم به طهارت زن دارند و مرد می تواند نزدیکی کند ، این فتوا برای جمع بین اخبار رسیده است

مهمترین جمع از مشهور فقها است که روایاتی که امر به استظهار دارد حمل بر استحباب می شود و شاهد بر این جمع روایات بئر است که اگر درون چاه حیوان افتاد که درباره تعداد آب کشیدن اختلافی است و در اینجا هم اخبار متخلف است که برخی روایات مدت استظهار را یک روز و دو روز و سه و ده و دو سوم از یک روز می داند که این نشان می دهد که استظهار مستحب است

اشکال جمع فوق : این تعداد تقدیر قدر مشترک دارد و آن یک یا دو روز است و بحث ما درباره زائد از یک روز است و اختلاف بر وجوب و استحباب نیست بلکه آیا بیش از یک روز یا دو روز استظهار کند یا نه ؟ قدر مشترک یک یا دو روز است و اینکه از این امر بخواهیم دست از وجوب بکشیم و استحباب را اختیار کنیم درست نیست

اما جمع های دیکر :

دوم : مرحوم محقق ره[1] می فرمایند اخبار وارده به استظهار حمل بر اباحه و جواز می‌شود و کاری به روایات معارض نداریم و استظهار جایز است چون امر برای توهم حذر دلالت بر اباحه و جواز می‌کند زن حائض بعد از ۱۰ روز احتمال می‌دهد ترک صلاة برایش حرام باشدچون بعد از ده روز احتمال می‌دهد پاک باشد و نماز بخواند لذا امر به ترک صلاة در کنار توهم حذر واقع شده و دلالت بر وجوب ندارد بلکه بر اباحه دارد

اشکال استاد : همانطوری که زن بعد از ده روز ترک صلاة را احتمال می دهد حرام باشد فعل صلاة را هم احتمال می‌دهد حرام باشد چون احتمال می‌دهد حیض او ادامه داشته باشد و غسل نکرده و فرض این است که رنگ خون سرخ یا سیاه است و استصحاب هم بکند آن هم استصحاب بقای حیض است و قاعده امکان هم مؤید او است

جمع سوم : اخبار استظهار حمل بر استحباب شود غیر از راه مشهور بلکه از باب اینکه مشهور گفته اند عادت بر صفات مقدم است و ایام عادت او ده روز بوده است و وقتی ایام عادت تمام شود دیگر استظهار واجب نیست و مستحب است

اشکال استاد : ممکن است آن روایاتی که می گوید عادت مقدم است حمل بر استحباب شود اخباری که امر به استظهار می‌کند به زن اجازه داده نماز را نخواند لذا وجهی ندارد شما اخبار استظهار را حمل بر استحباب کنید