موضوع: مساله 18

مساله هجدهم : درباره احکام خونی که قطع شده و بین آن پاکی حاصل شده است ، می باشد فروعاتی مطرح شده است

فرع اول : اگر زنی سه روز پشت سر هم خون ببیند و بعد قطع شود آنگاه سه روز یا بیشتر خون ببیند اگر مجموع این دو خون و آن پاکی بیش از ده روز نباشد سه طرف حیض است یعنی هم آن سه روز و سه روز بعدو آن وسط هم حیض است و دلیل آن موثقه محمد بن مسلم از امام باقر و امام صادق علیهما اسلام است که حضرت فرمودند اذا رأت الدم قبل عشرة ایام فهو من الحیضة الاولی ، که قبل از ۱۰ روز هر مقداری که خون ببیند حیض اول است فقها مثل شیخ در مبسوط و محقق در معتبر و علامه در تذکره و شیخ در خلاف همین نظر را دارند

فرع دوم : آن پاکی که بین آن دو تا سه روز اتفاق افتاد را مرحوم سید ره فرمودند احتیاط کند یعنی بین تروک حائض و اعمال استحاضه جمع کند اما در مساله هفتم نظر اکثر فقها و هو المختار این شده که پاکی بین دو تا خون مثل خون ، حیض است و فقط صاحب حدائق مخالف بود حال اگر احتیاط را قبول کردیم باید جمع بین احکام حائض و طاهر شود نه اینکه جمع بین وظایف حائض ‌و مستحاضه شود چون معمولا استحاضه در جایی است که ده روز بگذرد و اینجا ده روز نگذشته‌است و به این خاطر است که مرحوم حضرت امام ره یا آقای گلپایگانی ره فرمودند سهو قلم شده است

فرع سوم : دو تا خون با پاکی بین شان بیش ار ده روز بشود در اینجا اگر در ایام عادت بود و خون دوم بعد از ده روز بود آن خونی که در ایام عادت جاری شد حیض حساب می شود و آن خون دوم استحاضه می باشد که فتوای عده ای این می باشد چون ایام عادت یک اماره طریقیه است و کشف می کند که این زن حیض است ولو اینکه این خون به رنگ حیض نباشد و ایام طهر هم حیض محسوب نمی‌شود چون ایام طهر طریق به طهر واقعی است و بعد از ایام پاکی خون دیده استحاضه است و دلیل روایات متقدمه است

منها : مرسله یونس است که کلما رأت المرأة فی ایام حیضها فهو حیض من صفرة او حمرة فهو من الحیض و کلما رأت بعد ایام حیضها فلا و لیس من الحیض ، اتفاقا صحیحه محمد بن مسلم هم همین مطلب را دارد که نماز نخواند حتی تنقض ایامها و اما بعد ایام عادت خون ببیند وضو بگیرد و نماز بخواند توضأت و صلت

فرع چهارم : اگر دو تا خون در ایام عادت نبود مرحوم سید ره فرمودند هر کدام از این دو خون واجد صفات حیض بودند حیض و هر کدام فاقد است حیص نیست[1] می‌فرمایند اولاً ظاهر کلام اصحاب همین فتواست و ثانیا اجماع هم بر این نظر است و ثالثا موثقه صفوان بن یحیی هم دلیل خوبی است که می‌گوید اگر زن ده روز مکث ( خون قطع شد ) کرد بعد ده روز که از ایام عادت گذشته بود خون دید و بعد پاک شد تا سه روز خون دید آیا خون دوم حیض است یا استحاضه ؟ امام فرمودند نماز بخواند و مستحاضه است از این روایت استفاده می شود اگر خونی که در غیر ایام عادت می بیند اگر فاقد صفات باشد استحاضه است

مرحوم صاحب جواهر ره بعد از نقل این روایت می‌فرمایند اگر خبر صفوان نبود نسبت به زن مبتدئه ممکن بود تأمل کنیم و فتوی به حیض بدهیم نه استحاضه فرض ما هم همین است که خون دوم جامع صفات است و خون اول جامع صفات نیست ولی چون روایت می‌گوید خون دوم استحاضه است و باید به همان روایت عمل کنیم و علت حیض بودن این است که همانطوری که قاعده امکان درخون اول جاری است در خون دوم هم جاری است و مرجحی هم وجود ندارد

اما نظریه مقابل : آن دو خون در غیر ایام عادت اگر از نظر تعداد یکی از این دو خون با عادت عددیه موافق است و خون دیگر موافق نیست مثلاً هر ماه ۵ روز می‌دید الان خون اولش ۵ روز و خون دومش دو روز است مرحوم خویی زه می‌فرماید اولی حیض و خون دوم استحاضه است چون بحث است که آیا تمییز ( یعنی صفات حیض ) بر عادت مقدم است و یا بالعکس ؟ که بنا بر قول اقوی عادت مقدم است چون عادت بیشتر طریقیت دارد

مرحوم حضرت امام ره و اقا ی گلپایگانی ره هم این قول را قبول دارند و دلیل آن فرمایش صاحب کشف اللثام است که چه بسا خون اول حیض نیست و آنجایی که آن خون نه مصادف با عادت و نه مصادف با تمییز است ولی خون دوم مصادف با عادت و تمییز است لذا دومی حیض و اولی مستحاضه می شود و حتی در مبتدئه هم همینطور است

نظر استاد : همین نظر فوق است و حق با ایشان است

اما اشکال در ادله :

اولا : صاحب جواهر ره قول خودش را به اصحاب نسبت داد و ما چنین چیزی ندیدیم و ثانیا : ادعای اجماع کرد و برای ما ثابت نشد و ثالثا : روی صحیحه صفوان بن یحیی تکیه دارید در حالی که این مربوط به این است که از حیض اول فارق شد و آیا می توان خون دوم را حیض دانست یا استحاضه ؟ پس سوال از تعیین حیض بودن کدامیک از این دو خون نیست بلکه سوال این است که حیض اول قطعی است اما خون بعدی حیض هست یا نه ؟