موضوع: قسام غیر ذات العادة

مبحث چهارم اقسام غیر ذات العاده است زنانی که صاحب عادت نیستند چند قسم هستند :

قسم اول : مبتدئه آن زنی است که تا حالا خون ندیده است

قسم دوم : مضطربه کسی که خون می بیند ولی وقت و عدد معین ندارد و یا عددش معین است ولی اوقاتش مختلف است از نظر وقت مضطربه است گاهی در اول وقت و گاهی در اثنای وقت و گاهی در آخر ماه خون می بیند

قسم سوم : ناسیه زنی است که صاحب عادت است ولی عادتش رذ فراموش کرده است، سید ره در عروه می نویسد که هر سه قسم به محض اینکه خون را دیدند باید عبات را کنار بگذارند و احکام حیض را عمل بکنند به شرط اینکه صفات حیض را داشته باشد اما اگر صفات حیض را نداشت احتیاط کند یعنی بین تروک حائض و اعمال مستخاضه تا سه روز جمع کند وقتی سه روز تمام شد و بیش از آن خون دید مدت خون را حیض قرار بدهد حال اگر از خارج می داند اگر خون ببیند تا سه روز ادامه پیدا می کند و کمتر از سه روز نیست اینجا از اول حکم به حیض می کند اما اگر خلاف آن کشف شد مثلا دو روز پاک شد هم نماز و هم روزه را قضا کند

نظر سید ره درباره واجد صفات نظر حقی است و همه فقها اتفاق نظر دارند اما نسبت به غیر واجد صفات نظر دارند و بحث می‌کنند :

اما مبتدئه زنی که تازه خون می‌بیند درباره این زن بحث شد که اگر این زن خون ببیند و واجد صفات باشد گرچه در ایام حیض نباشد اگر سه روز یا چهار روز ببیند باید نمازش را رها کند و نماز نخواند لذا از امام سوال کرد امام فرمودند نماز را رها کند[1] ، و همچنین در اوصاف حیض روایت وارد شده است که خون حیض مشخص و معلوم است هم داغ و تازه و یا سرخ و سیاه است این روایت مبتدئه را هم شامل می‌شود.

سوال : این است این گونه روایات درباره زنان مستحاضه است و شامل مبتدئه نمی‌شود و لذا در باب مستحاضه وارد شده است نه در باب حیض ، به چه دلیلی روایات را تسری می‌دهید و اینجا جاری می‌کنید ؟

جواب : مستحاضه زنی است که بیش از ۱۰ روز خون ببیند وقتی امام علیه السلام می‌فرمایند اگر در آن مدت سه روز و یا چهار روز خون ببیند صفات کامل حیض را داشته باشد باید عادت را کنار بگذارد و یک قاعده کلی تاسیس می‌شود و این قاعده کلی هم بر مبتدئه و هم مستحاضه منطبق است

اما مضطربه ، به محض اینکه خون می‌بیند نماز را کنار می‌گذارد چون مضطربه به عقیده فقها ذات العاده است وقتی وقتش مشخص نیست لذا اگر شرایط و صفات خون در آن موجود بود باید احکام حیض برای مترتب شود بله اگر صفات و شرایط حیض در او نبود احکام حیض برای مترتب نمی‌شود ، صحیحه عبدالله بن مغیره درباره زنی است که دوران نفاس را می‌گذراند تا ۳۰ روز خون نفاس داشت در این ۳۰ روز نماز را ترک کرد و سپس پاک شد و دوباره خون دید امام علیه السلام فرمودند نماز را کنار بگذارد لان ایامها ایام الطهر قد جاز مع النفاس از این تعلیل استفاده می‌شود خونی که زن بعد از حیض و طهر می‌بیند محکوم به حیض است چون امام علیه السلام فرمودند این زن از نفاس پاک شد کسی که ایام طهر او گذشته باشد به همراه نفاس دوباره خون ببیند و صفات و شرایط داشته باشد حکم به حیض می‌شود و باید نماز را کنار بگذارد از این تعلیل استفاده می‌شود که مضطربه اگر مرتباً خون ببیند که واجد شرایط و صفات حیض است حیض محسوب می‌شود ولی اگر صفات حیض را ندارد حیض محسوب نمی‌شود

اما ناسیه زنی که هم ذات العاده است ولی به او ناسیه می‌گویند چون عادتش را فراموش کرد که چه زمانی است در اینجا احکام ذات العاده بر او بار می‌شود یعنی اگر دارای صفات حیض است حیض محسوب می‌شود و در غیر این صورت محسوب نمی‌شود و لذا باید ببینیم چرا سید ره در جایی که شرایط صفات حیض نباشد فرمودند باید احتیاط کرد به نظر می‌رسد ایشان به خاطر اینکه در مسئله مخالفت وجود دارد احتیاط دادند و دلیل خاصی وجود ندارد