خصوصیات یهود - مکر خداوند برای این دسته از یهود - اختیارات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مواجهه با پذیرش یا عدم پذیرش حکمیت از طرف یهود/تفسیر آیه 41 و 42 /تفسیر سوره مائده

موضوع: تفسیر سوره مائده/تفسیر آیه 41 و 42 /خصوصیات یهود - مکر خداوند برای این دسته از یهود - اختیارات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مواجهه با پذیرش یا عدم پذیرش حکمیت از طرف یهود

﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لاَ يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُواْ آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِن قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِينَ هِادُواْ سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِن بَعْدِ مَوَاضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُواْ وَمَن يُرِدِ اللّهُ فِتْنَتَهُ فَلَن تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللّهِ شَيْئًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾.[1]

﴿سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِن جَآؤُوكَ فَاحْكُم بَيْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَإِن تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيْئًا وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُم بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ﴾.[2]

1- گزیده‌ آیات گذشته

این آیه‌ی کریمه در حقیقت یک پیام برای وجود مقدس آقا رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که در رسالت‌شان نگران گروه‌ها و دسته‌جات مخالف از مشرک و دیگران نباشند. گفتیم که خطاب «یا ایها الرسول» در قرآن، تنها دو بار آمده است؛ یک بار در همین آیه است و دیگر در آیه‌ی: ﴿یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک﴾[3] . هر دو با خطاب خاص الرسول است. اینکه در قرآن می‌فرماید: ﴿وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ﴾،[4] برای این جهت است که رسالت آن حضرت، تامه است. از این آیه فهمیده می‌شود که منافقان جزو کفار هستند.

2- تفسیر آیه 41

2.1- شأن نزول آیه

زن شوهرداری از یهود با مرد متأهلی زنای محصنه انجام داد. در دین یهود باید رجم بشوند. این‌ها از اشرافیان بودند. اَحبار و رُهبان و بزرگان یهود دست به دست هم دادند که این‌ها را از این مجازات نجات بدهند. گفتند حکم اسلام را بگیرید؛ اگر غیر رجم بود، قبول کنید؛ وگرنه انکار کنید.

2.2- خصوصیات یهود در این آیه

چند مورد از خصوصیات یهود در این آیه، عبارت است از:

کسانی که به زبان می‌گویند مؤمن هستیم، ولی نیستند؛

کسانی از یهود که گوش شنوایی برای دروغ دارند و سخن‌چینی می‌کنند و حرف دیگران را که نزد شما نیامده‌اند، می‌شنوند و حرف‌هایی برای شما می‌گویند؛

کسانی که حرف‌ها را تحریف می‌کنند؛ چه تحریف لفظی، چه تحریف معنوی و چه تحریف مصداقی که نمونه‌تراشی و بدل‌سازی می‌کنند. یکی از این مصادیق «کَلِم»، همین حکم سنگسار است که از موارد تحریف است.

حکم رجم را اجرا نکردند و تبدیل به تازیانه کردند.

2.3- توصیه‌ی شوم اَحبار یهود به پیروان خود

«يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُواْ»؛

حرف‌شان این است که اگر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، حکم این دو گنهکار را رجم قرار داد، فاصله بگیرید و اگر چیز دیگری بود، بگیرید.

2.4- سه مکر و نقشه‌ی خداوند برای این گروه از یهود

2.4.1- فتنه و گمراهی آن‌ها

«وَمَن يُرِدِ اللّهُ فِتْنَتَهُ فَلَن تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللّهِ شَيْئًا»؛

منافقان و اَحبار یهودی دست به دست هم دادند، تا تحریف صورت بگیرد. تحریف نوعی فتنه است. این‌ها هیچ چیزی را در مقابل مالکیت خداوند نمی‌توانند اراده کنند و مالک بشوند.

2.4.2- عدم تطهیر قلوب آن‌ها

«أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ»؛

این‌ها جزو کسانی هستند که اراده‌ی خدا این است که دل‌های اینها پاک نشود. انسان در طریق طهارت قلبی است. ایمان برای تطهیر قلوب است. کسی که از ایمان فاصله بگیرد پاک نمی‌شود. تعلیم و تزکیه بر اساس تطهیر قلوب است.

2.4.3- خواری در دنیا و عذاب در آخرت برای آن‌ها

«لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ»؛

«خِزی»، خاری خاصی است.[5] عذاب الیم، یعنی دردناک و آزاردهنده. عذاب عظیم، یعنی عذابی که اِشراف بر عذاب‌های دیگر دارد. این آخرین عذابی است که برای آن‌ها مقدر است. تناسب بین عامل و عمل و معمول است. این سه با هم یکی هستند؛ مانند علم و عالم و معلوم، و عقل و عاقل و معقول که یکی هستند. انسان، عین کارش می‌شود. ﴿جَزَاء وِفَاقًا﴾[6] .﴿إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَابًا﴾.[7]

کار تحریف و خیانت این‌ها به وجود رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، نتیجه‌اش عذاب عظیم است. گناه عظیم، عذاب عظیم دارد. در دعاها داریم: «إنَّهُ لا يَغفِرُ الذَّنبَ العَظيمَ إلّا العَظيمُ»؛[8] گناه عظیم را خدای عظیم می‌بخشد. این دعا را گفتند زیاد بخوانید. رب عظیم، جبران کند.

3- تفسیر آیه 42

3.1- سایر خصوصیات یهود

3.1.1- گوش دادن زیاد به سخنان منفی و دروغ

«سماعون للکذب»؛

برای بار دوم تکرار شد. این‌ها کسانی هستند که برای دروغ‌ها، حالت شنوایی دارند. «سَمّاع»، کسی است که با دقت گوش می‌کند؛ به خصوص با پیامد منفی گوش دادن؛ مانند گوش دادن به غیبت و شایعات و مانند آن.

3.1.2- حرص بر حرام‌خواری

«اکّالون للسحت»؛

«سُحت»، پوستی است که از گوسفند کنده می‌شود.[9] سُحت، زشتی‌های خاصی است که این پس‌مانده‌ها انسان را گرفتار می‌کند. مرحوم شیخ در مکاسب برداشت‌های مختلفی از کلمه‌ی سُحت دارد.[10] در فقه هم استفاده‌های مختلفی می‌شود. هر چیزی که وجه شرعی نداشته باشد و پلیدی باشد، به آن سُحت گفته می‌شود؛ چه از خوراکی‌ها باشد و چه نباشد. سُحت، معیار حرام‌خواری است.[11] پرهیز نداشتند. انسان یک خوراک جسمی دارد و یک خوراک معنوی دارد. حلال‌خواری برای انسان، حقیقت سالم می‌آورد. گناه هم سُحت است که انسان مجاز به ورود به آن نیست.

3.2- اختیارات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مواجهه با پذیرش یا عدم پذیرش حکمیت یهود

«فَإِن جَآؤُوكَ فَاحْكُم بَيْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ»؛

اگر به سراغ تو آمدند، یا بین‌شان حکم کن و یا از آن‌ها اعراض کن.

اگر از این‌ها اعراض کنی، هیچ چیزی به شما ضرر نمی‌رساند. و اگر حکم کردی به قسط بین آن‌ها حکم کن. اگر شما را داور کردند، به اختلافات‌شان به عدالت پایان بده. عدالت، یک حکم همگانی است.

«فَإِن جَآؤُوكَ فَاحْكُم بَيْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ»؛

اگر داوری کنی، خداوند اهل عدالت را دوست دارد.