روش پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مراجعات مردمی/سیره اخلاقی پیامبر (صلی الله علیه و آله) /اخلاق نبوی (صلی الله علیه و آله)

موضوع: اخلاق نبوی (صلی الله علیه و آله)/سیره اخلاقی پیامبر (صلی الله علیه و آله) /روش پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مراجعات مردمی

1- بحث اخلاقی (سیره پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله)

در سیره علمی و عملی حضرت رسول مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بودیم. ناقل این حدیث، دو آقازاده بزرگوارشان امام حسن و امام حسین (علیهما‌السلام) هستند؛ به خصوص امام حسین (علیه‌السلام) به نقل از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام). حدیثی از این بهتر نمی‌شود؛ سیره سیروسلوکی اولین شخص عالم هستی از زبان جانشین ایشان و به نقل جانشینان حضرت.

1.1- مدیریت زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، هر جا فرصتی پیدا می‌کردند و منزل می‌گرفتند، وقت‌شان را به سه قسمت تقسیم می‌کردند: قسمی برای حضرت حق و قسمی برای خانواده و مأنوسین و قسمتی برای خود. وقت خود را بین خود و دیگران تقسیم می‌کردند. این قسمت را نیز بین خواص و عوام تقسیم می‌کردند. هیچ چیزی را از این‌ها پنهان و پوشیده نداشتند. هیچ وقتی را ذخیره نمی‌کردند و بلا استفاده نمی‌گذاشتند.

1.2- مقدم کردن اهل فضل بر دیگران در مراجعات مردمی با آن حضرت

كَانَ مِنْ سِيرَتِهِ فِي جُزْءِ الْأُمَّةِ إِيثَارُ أَهْلِ الْفَضْلِ بِإِذْنِهِ وَ قَسَّمَهُ عَلَى قَدْرِ فَضْلِهِمْ فِي الدِّينِ فَمِنْهُمْ ذُو الْحَاجَةِ وَ مِنْهُمْ ذُو الْحَاجَتَيْنِ وَ مِنْهُمْ ذُو الْحَوَائِجِ فَيَتَشَاغَلُ وَ يَشْغَلُهُمْ فِيمَا أَصْلَحَهُمْ وَ أَصْلَحَ الْأُمَّةَ مِنْ مَسْأَلَتِهِ عَنْهُمْ وَ إِخْبَارِهِمْ‌[1]

مردم را که تقسیم می‌کردند، برخی بی هدف و «هَمَجٌ رَعاعٌ»[2] هستند. و برخی امّت هستند. امّت هدفمند است. این‌ها تحلیل‌های فقه الحدیث است. امت، هدف واحد دارند. ایشان اهل فضل را بر دیگران مقدم می‌کردند و به اهل فضل در دین، جداگانه بها و امتیاز می‌دادند. اهل دانش در میان مردم ارزش خاصی دارد.

حافظ می‌گوید:

فلک به مردم نادان دهد زمام امورتو اهل فضلی و دانش، همین گناهت بس[3]

1.3- لزوم شناسایی حوائج اهل فضل توسط مسئولین و تمسک به این سیره نبوی (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

عده‌ای از این‌ها یک حاجت دارند و برخی دو حاجت و برخی حوایج مختلف. این حدیث به گوش مدیران نظام و بالاخص مدیران حوزه علمیه برسد و همین فرمایش از سیره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را عمل کنند. باید طلاب و دانشجویان و اهل فضل را شناسایی کنیم و حاجت این‌ها را برطرف کنیم. حاجة کلّ شخص بحسبه.

استعدادها را شناسایی کنید. ما استعدادهای عجیب و غریبی داریم. گاهی استادی آن‌چنان شاگرد را اداره می‌کرد [که به دیگری نیاز نداشت.] اساتیدی داشتیم که شاگردان‌شان را در خانه خود می‌بردند؛ چرا که باید آینده‌ای این‌گونه داشته باشد. این همان عنوان خانه‌زادی است. گاهی خانه‌زاد بودن به ولادت است و گاهی غیر آن.

باید وقت‌مان را سه قسم کنیم و قسم سوم را هم تقسیم کنیم. اسماء الهی هم هرچه ریزتر شود، نمودش بیشتر می‌شود.