راهکار رفع شبهات و مجهولات/شبهات و مجهولات /اخلاق فردی_ وَرَعْ

موضوع: اخلاق فردی_ وَرَعْ/شبهات و مجهولات /راهکار رفع شبهات و مجهولات

1- بحث اخلاقی(وَرَع)

پرهیز از شبهات، یکی از خصوصیات اهل ورع

حضرت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) در روایتی بحث وَرَع را مطرح کردند. وَرَع، پارسایی خاص است و به عبارت بهتر وقتی مراقبت و مواظبت (تقوا) به نتیجه برسد، به آن وَرَع می‌گویند.[1] از انسانی که اهل وَرَع است، به وَرِع تعبیر شده است.[2] حضرت می‌فرمایند: «اَوْرَعُ النّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، اَعْبَدُ النّاسِ مَنْ أقامَ عَلَى الْفرائِضِ، أزْهَدُ النّاسِ مَنْ تَرَكَ الْحَرامَ، أشَدُّ النّاسِ إجْتِهادا مَنْ تَرَكَ الذُّنُوبَ»؛[3] پارساترين مردم كسى است كه در موارد شبهه توقف كند؛ یعنی سریع نظر ندهد و در آن توقف و تأمل کند، عابدترين مردم كسى است كه در برپايى واجبات، استوار باشد، زاهدترين مردم كسى است كه حرام را ترك كند، كوشاترين مردم شخصى است كه گناهان را رها كند. اولین چیزی که به انسان ضربه می‌زند، این است که تابع جهل باشد، دنبال ندانسته‌ها باشد و بدون بینش و دانش حرف بزند. ما مأموریم که بر اساس معرفت و دانش حرکت کنیم. معرفت و دانش اقتضا می‌کند که انسان در مواجهه با شبهات، توقف کند. شبهات، شامل مباحث علمی‌ - که منشأ گام‌های عملی است - و نظری - که در آن بصر است - می‌شود.

نقش شبهات و شهوات در تعالی یا تنزل انسان

انسان از دو راه ضربه می‌خورد؛ یکی از شبهات و یکی از شهوات؛ ولی از همین دو راه هم انسان می‌تواند نتیجه‌ی مطلوب و مثبتی بگیرد. این دو گام و راه، گام اضداد است؛ هم در تعالی و درجات است و هم خدای نکرده در درکات و سقوط و تنزل است. اگر انسان شبهات را مدیریت و کنترل کند، بالا می‌آید. مراقبت انسان به این است که رافع و دافع شبهات باشد؛ نه اینکه در شبهات هضم شود.

جایگاه علوم معصومین (علیهم‌السلام)

اولین توصیه این است که برای کارهای علمی و نظری‌تان برنامه‌ریزی کنید. هر انسانی مجهولاتش بالاتر از معلوماتش است. فقط در حیطه و محدوده‌ی معصومین (علیهم‌السلام)، استثنائی وجود دارد که هیچ مجهولاتی ندارند. در کتاب الکافی مرحوم شیخ کلینی (رحمه‌الله) در باب «أَنَّ الْأَئِمَّةَ (علیهم‌السلام) إِذَا شَاءُوا أَنْ يَعْلَمُوا عُلِّمُوا» حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) ذکر کرده‌اند که حضرت فرمودند: «إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ يَعْلَمَ أُعْلِمَ»؛[4] هرگاه امام بخواهد بداند، به وى اعلام مى‌شود. شبهات در باقی وادی‌ها، بالاتر و بیشتر است.

راهکار رفع و دفع مجهولات و شبهات

1.0.1- آمادگی پاسخ نسبت به مجهولات و شبهات

باید برای رفع و دفع شبهه برنامه‌ریزی کرد. اگر روزانه این کار را نمی‌کنید، حداقل هر چند روز یک‌بار باید ببینید که به چه چیزهایی پاسخ دهید و چه جواب آماده‌ای نزد خود داشته باشید. اگر خودتان پاسخی داشتید، چه بهتر؛ چون گام‌های قبلی وسیله‌ی رسیدن به گام‌های بعدی است. دبستان و دبیرستان، مقدمه‌ی یادگیری مسائل آینده است. اگر برای پاسخگویی و حل شبهات و مجهولات به نتیجه نرسیدید، خدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴾.[5] هر کس در نظام وجود، جلوداری دارد.

1.0.2- مراقبت از معلومات و راهکار تبدیل آن به محفوظات

از معلومات، مراقبت و مواظبت و نگهداری کنید و معلومات را تبدیل به محفوظات کنید. راه تبدیل معلومات به محفوظات این است که معلومات را کاربردی و عملیاتی نمائیم. بهترین کاربرد، به عبودیت و اقامه فرائض است.متخصصان حافظه می‌گویند که اگر معلومات، از حافظه‌ی موقت انسان به حافظه‌ی دائم وی منتقل شد، ماندنی است. این معلومات در انتقالات برزخی هم باقی می‌ماند.

1.1- داستان مسلمان شدن جراح مسیحی

لحظه‌ی انتقال از بیهوشی به هوشیاری، لحظه‌ی صداقت انسان است. یک جراح مسیحی به نام پروفسور برلون، آیت‌الله‌العظمی میلانی را جراحی نمود و گفت: ‌«من پس از عمل جرّاحی سیّد، پیش از آنکه ایشان از حالت بی هوشی بیرون بیایند، مراقب بودم که وقتی به ‌هوش می‌آید، چه می‌گوید _ چرا که این مرحله از نظر پزشکان مرحله حسّاسی است، شاید بیمار بعضی از ‌اسرار زندگی‌اش را هم بگوید _ ایشان آرام حرکت کرد، درحالی که در آن لحظه نیز خدا خدا می‌گفت و با ‌پروردگارش راز و نیاز می‌کرد. من تحت تأثیر این صحنه‌ی شگفت‌انگیز به حقّانیّت آئین اسلام پی بردم و ب ‌گرویدم.» او وصیت کرده بود که او را پس از مرگ در شهر مقدس ‌مشهد دفن کنند که اکنون آرامگاه وی در قبرستان خواجه ربیع قرار دارد.

جایگاه ماه ذیحجة الحرام

در دهه‌ی اکمالیه‌ی ذیحجةالحرام هستیم. ان‌شاء‌الله کمال استفاده را بکنیم. این لیالی برای جوایز است. ان‌شاء‌الله قربان و غدیر، وقت جایزه‌ی ما باشد.