توصیه‌های استاد برای اهمیت ماه شعبان/ماه شعبان /اخلاق عبادی

موضوع: اخلاق عبادی/ماه شعبان /توصیه‌های استاد برای اهمیت ماه شعبان

1- بحث اخلاقی (اهمیت ماه شعبان)

1.1- اهمیت صلوات شعبانیه

در ایام رزق و روزی ماه شعبان هستیم. ان‌شاء‌الله از این ماه برای ماه خدا آمادگی داشته باشیم. با توجه به ایام، حشر و نشرتان را با صلوات شعبانیه زیاد کنید. در دعاها کمتر دعایی داریم که ذکر صلوات در آن نباشد. چند دعا است که جامع صلوات است: یکی، دعای مکارم الإخلاق امام سجاد (علیه‌السلام) است و دیگری، صلوات ماه شعبان است. زمان خواندن صلوات ماه شعبان هم، یکی وقت زوال است و دیگری، آخر شب. وقت زوال،‌ ظهور روز است. در قرآن به این قطعه از زمان، «ضُحَی» گفته می‌شود؛ ﴿وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا﴾.[1]

1.2- منظور از صلوة وسطی در روایات

﴿حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى﴾.[2] از آقا امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «صلاة الوسطى صلاة الظهر وهي أوّل صلاة أنزل الله على نبيّه (صلى‌الله‌عليه‌وآله)»؛ منظور از «صلاة الوسطی»، این نماز ظهر و عصر است».[3] شاید حکمت این بیان حضرت به این جهت باشد که وقت زوال، زمان اوج معاملات روزانه‌ی مردم است. ﴿وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا﴾. چون در این زمان، شیطان می‌آید و مردم را مشغول می‌کند و به تکاثر می‌رساند. ﴿أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ﴾[4] شما مراقب باشید و در این زمان به سراغ مساجد بروید. در سوره‌ی جمعه هم، آیه‌ی جمعه که می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ﴾،[5] به همین جهت است.

1.3- لزوم محاسبه و مراقبه در پایان روز

آخر شب هم، لحظه‌ی محاسبه و مراقبه است. معمولاً کاسب‌ها و تجّار، دخل و خرج‌شان را محاسبه می‌کنند. ﴿وَالْعَصْرِ﴾،[6]
.[7] وقتی سرمایه‌ی خود را از دست بدهند و سود هم نکنند، فریادشان بلند است.

1.4- رزق خاص در ماه شعبان

به کرّات روایت داریم که یکی از چیزهایی که رزق انسان را زیاد می‌کند، «صلوات بر محمد و آل محمد» است. ماه مبارک شعبان، ماه رزق است؛ رزق عام نیست که چه بخواهد و چه نخواهد، مقدر است.

1.5- نسبت بین رزق عام و رزق خاص

رزق تکوینی موجودات، مقدّر است و هیچ موجودی در رزق تکوینی، مزاحم دیگری نیست. رزق عام، دیر و زود دارد؛ ولی می‌رسد. رزق خاص است که مرزوق به استعداد رزقی می‌رسد و رزق، نصیب او می‌شود.

1.6- ادب، راه کسب رزق خاص

راه کسب رزق خاص از طریق ارتباط بین انسان و خداست. رزق خاص را به ارتباط می‌دهند. چطور وقتی با دوستی صمیمی می‌شوید، حرف‌های‌تان طور دیگر می‌شود و دنبال این هستید که حتی آزار کلامی به دوست‌تان نرسد. این مراقبت کرداری و گفتاری و رفتاری است. ما در نزول اِجلالی و اِنزالی رزق خاص‌مان، نیاز به نسبت‌سنجی بین خودمان و دوست حقیقی، یعنی حضرت حق داریم. حضرت علامه حسن‌زاده (رحمه‌الله) می‌فرمودند: «کسانی که ادب مع الله ندارند، هیچ ادبی ندارند».

1.7- توصیه‌ای به مسئولین

در محضر مسئولین مکرّمی بودیم. عرض کردم که اگر نسبت‌تان را با خدا نهادینه کردید، مردم نسبت‌شان را با شما نهادینه می‌کنند. سعی کنید اندیشه و اعتقادات مردم را نگه دارید».

1.8- دزد اموال یا دزد عقاید

گروهی از دزدان به کاروانی حمله کردند. رئیس دزدها گفت: «اموال مردم را که در کاروان هستند، بگیرید». وقتی دزدها حمله کردند، گفتند: «یک مالی در پارچه‌ای است». آن مال را نزد رئیس دزدها آوردند و گفتند: «این مالی که گرفتیم، بسته‌ای از آیات قرآن یا آیت‌الکرسی دارد». رئیس دزدها گفت: «این را به صاحبش برگردانید». گفتند: «ما به زحمت گرفتیم و مال خوبی است». رئیس دزدها گفت: «ما دزد مالیم، نه دزد عقیده»! وقتی مال را به صاحب مال برگرداندند، صاحب مال که جوانی بود، گریه کرد و گفت: «زمانی که رفتم با مادر خداحافظی کنم، گفتم که مال زیادی دارم و راهزن‌ها هم هستند». مادر گفت: «تکه‌ی کاغذی از مادربزرگت دارم. این همراهت باشد. برو و برگرد و بعد به من تحویل بده». بعد فهمیدند که دعای مادر و دعای پیر داشت.

1.9- نقش پیر سالک در مراقبت معنوی

ما بی‌پیر نیستیم. پیر سالک ما از ما مراقبت می‌کند. لذا خود را در حریم این مراقبت قرار دهیم. مسیر راه‌مان را عوض نکنیم، تا ان‌شاء‌الله به مراقبت حقیقی برسیم. حشر و نشر با صلوات شعبانیه و مناجات شعبانیه، ما را به مقصد می‌رساند و نگه می‌دارد.

1.10- مراحل سیر و سلوک در مناجات شعبانیه

در مناجات شعبانیه، انسان از نداء شروع می‌کند، به دعا می‌رسد، تا به نجوا می‌رسد. این‌ها سه مرحله‌ی سیروسلوک است. اول «ندا» است؛ صدا می‌زند. بعد، «درخواست و دعا» دارد. دعا به همان استعداد خاص است که در مرحله‌ی قسمت قرار می‌گیرد و بعد، «نجوا» دارد که نجوای خودمانی با حضرت حق است. بعد به مرحله‌ی «وَاسْمَعْ دُعائِي إذا دَعَوْتُكَ وَاسْمَعْ نِدائِي إِذا نادَيْتُكَ»[8] و ان‌شاءالله مرحله‌ی «اجابت». می‌رسد رزقنا الله إیانا و إیاکم ان‌شاءالله تبارک و تعالی که به این مرحله برسیم.