| تفسير سوره مباركه معارج |
95/04/15 |
- |
- |
| درس تفسير قرآن سوره مباركه بقره |
95/03/12 |
 |
 |
| درس تفسير قرآن سوره مباركه بقره |
95/03/05 |
|
|
|
95/02/29 |
|
|
| تفسير دومين آيه سوره مباركه «بقره» |
95/02/22 |
|
|
| درس تفسير قرآن سوره مباركه بقره |
95/02/15 |
|
|
| تفسير آيه ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فيه..[1] |
95/02/14 |
- |
- |
|
95/02/08 |
|
|
|
95/01/25 |
|
|
| تفسير سوره بقره |
95/01/20 |
- |
- |
|
95/01/18 |
|
|
| تفسير سوره حمد آيه 7 |
94/12/15 |
- |
- |
|
94/12/12 |
|
|
| تفسير سوره حمد، آيه مبارك غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1] |
94/12/05 |
|
|
| تفسير سوره مباركه حمد، تبيين جمله نوراني وَلاَ الضَّالِّينَدر جلسات پيشين تلاش كرديم كه شيوه‌هاي اضلال شياطين جن و انس را باز كنيم. تا زماني كه انسان با اين شيوه‌ها آشنا نباشد نمي‌داند با چه ابزارهاي مي‌توان انسان‌ها را از راه صحيح گمراه كرد. دشمن از طريق ابزار دروغ ، دين‌تراشي، تحريف اديان آسماني، تظاهر به خير خواهي، سوء استفاده از هنر و ايجاد اختلاف و تفرقه انسان را راه راست منحرف مي‌كند. |
94/11/28 |
|
|
| ادامه تفسير آيه غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ در جلسات گذشته در تبيين وَلاَ الضَّالِّينَ بحث درباره شيوه‌هاي اضلال و يا ابزارهاي جنگ نرم از منظر قرآن بوديم، سخن به ششمين شيوه و ابزار رسيد كه عبارت از سو استفاده از تمايلات نفساني است.تنها مصداقي از دام‌هاي شيطان كه در اين آيه سوره آل عمران نيامده بود، علاقه به قدرت بود و توضيح داديم، اول اين كه قدرت واقعيتي ندارد و توهم است و از امور وهمي است و به صورت ثانوي مورد علاقه قرار مي‌گيرد و نكته دوم اين كه آيه آل عمران ناظر بر بيان مشتهيات نفساني نيست.علاقه به قدرت يكي از مهم‌ترين تمايلات نفساني است كه اگر مورد سوء استفاده قرار گيرد، خيلي انسان را بيچاره مي‌كند. قبل از پرداختن به اين مساله بايد بگويم اصولا هوس‌ها متفاوت است و به تعبير روايتي از امام زين العابدين(ع) شهوت‌هاي انسان‌ها متفاوت است و هر كس نوعي علاقه و دلبستگي در وجودش است.امام سجاد(ع) مي‌فرمايداگر ديديد يك فردي بسيار ظاهر الصلاح است و خيلي حق به جانب است، در سخن گفتن خيلي قشنگ حرف مي‌زند حركاتش خيلي متواضعانه و فروتنانه است، مواظب باشيد كه فريب نخوريد، بسيارند كساني كه دين را دام دنيا كرده‌اند... و شهوات انسان‌ها مختلف‌اند. بهترين و كاملترين انسان كسي است كه دلبستگي‌هايش را تحت امر خودش در آورده است و از حق جدا نمي‌شود و دلبستگي ندارد. قدرت بالاترين جاذبه را براي انسان داردشش شهوت گذشته براي همه جاذبه دارد، ولي اين لغزشگاه بزرگان، نخبگان و خواص است. اين افراد علاوه بر آن شش لغزشگاه قبلي اين را هم دارند. بر اساس روايتي كه در فتوحات مكيه آمده است آخرين دلبستگي كه از دل رخت مي‌بندد، حب قدرت است. شيطان با بهره‌گيري از اين جاذبه نفساني، خيلي از بزرگان را به دام انداخته و دنيا و آخرت‌شان را تباه كرده است. إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِّنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ[1]
فرعون در سرزمين [مصر] سر برافراشت و مردم آن را طبقه طبقه ساخت طبقه‌اى از آنان را زبون مى‌داشت پسرانشان را سر مى‌بريد و زنانشان را [براى بهره‌كشى] زنده بر جاى مى‌گذاشت كه وى از فسادكاران بود»، برتري جويي بيماري فرعوني است، قدرت طلبي علو در ارض است. وقتي انسان به اين مرحله رسيد و براي قدرت‌طلبي حاضر شد، هر جنايتي بكند، اختلاف ايجاد كند، فساد مي‌كند و كساني كه دچار اين دام شده باشند حاضرند به هر قيمتي رياست را حفظ كنند. خانه آخرت براي كسي است كه نه برتري‌جويي كند در زمين و به دنبال قدرت نباشد و فساد نكند و از دام انواع تمايلات رها شده باشد. قدرت خطرناك‌ترين دام در مسير رسيدن به سعادت ابدي مي‌شود.شهوت قدرت همان دامي بود كه سبب شكست انقلاب اسلامي صدر اسلامي شد. چرا امير مومنان نتوانست حكومت كنند. عده‌اي پيمان‌شكني كردند، عده‌اي از دين خارج شدند در جنگ نهروان و جرياني ستم پيشه بودند و جنگ صفين را به وجود آوردند. در تاريخ نكات آموزنده بسياري در اين خصوص وجود دارد. |
94/11/21 |
|
|
| تفسير سوره حمد ذيل آيه غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1]
در جلسات پيش ابزار اضلال را برشمرديم كه اين ابزارها عبارت‌اند از دروغ، تحريف دين، دين‌تراشي، تظاهر به خيرخواهي، سوءاستفاده از هنر و سوءاستفاده از تمايلات نفساني. تمايلات نفساني هم مصاديق مختلفي دارد كه چند مصداق آن ذيل اين آيه بيان شده است خداوند در اين آيه مي‌فرمايندزُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ[2]
دوستى خواستنيهاى گوناگون از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سيم و اسب‌هاى نشاندار و دامها و كشتزارها براى مردم آراسته شده ليكن اين جمله مايه تمتع زندگى دنياست و حال آنكه فرجام نيكو نزد خداست»تمايلات نفساني عبارتند از تمايلات جنسي، علاقه به فرزند و علاقه به ثروت. علاقه به ثروت موضوع بحث امروز است در قرآن تعبير شده استزُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ[3]
دوستى خواستنيهاى گوناگون از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سيم و اسب‌هاى نشاندار و دامها و كشتزار[ها] براى مردم آراسته شده [ليكن] اين جمله مايه تمتع زندگى دنياست و [حال آنكه] فرجام نيكو نزد خداست»«قناطير مقنطره» در اصل مقدار طلايي است كه در پوست گاو جمع‌آوري مي‌كردند يا پوستي كه پر طلا باشد. انباشتن ثروت سومين مصداق از مصاديق «حب شهوات» است.شيطان هر كسي را از راهي گمراه مي‌كند؛ عده‌اي از راه بي‌پولي و عده‌اي از راه ثروت زياد. امام علي(ع) در نهج‌البلاغه مي‌فرمايند «مال مايه شهوت‌هاست» يكي از كارآمدترين ابزار شيطان و انسان‌هاي شيطان صفت براي گمراه كردن انسان است خداوند در قرآن مي‌فرمايندإِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ[4]
اموال شما و فرزندانتان صرفا [وسيله] آزمايشى براى شمايند و خداست كه نزد او پاداشى بزرگ است»مال و ثروت در انواع هوسراني‌ها نقش دارد غالباٌ كساني كه پول‌دار هستند خود و خانواده آنها گرفتار انواع بداخلاقي‌ها هستند؛ مرحوم كليني از امام صادق(ع) نقل مي‌كند «شيطان بعضي از انسان‌ها را مديريت مي‌كند و با شيوه‌ايي آنها را گمراه مي‌كند وقتي كسي از دام شيطان رها مي‌شود در بزنگاه ثروت گردن او را مي‌گيرد» پس بايد حواس‌مان را جمع باشد كه در دام شيطان گرفتار نشويم.«شيخ صدوق» نيز از امام صادق(ع) نقل مي‌كند «شيطان از يكي از راه‌ها آدمي را گمراه مي‌كند انسان بي‌پول از يك طريق و انسان ثروتمند را از راه ديگر». ويژگي‌هاي افراد ثروتمند كمتر ثروتمندي پيدا مي‌شود كه ثروت خود را در راه خيرخواهي صرف كنند در زمان پيغمبر(ص) ثروتمندي بود كه اموال خود را انفاق مي‌كرد آيه نازل شد «چه كسي است كه به خدا قرض بدهد» پيامبر در تفسير اين آيه فرمودند «خدمت به مستمندان قرض دادن به خداست» يكي از ثروتمندان آن زمان نزد پيامبر(ص) آمد و از ايشان پرسيد مگر همه پول‌هاي ما از آن خدا نيست؟ پيامبر(ص) فرمودند خداوند مي‌خواهد از اين راه ما را امتحان كند گفت اگر به خدا قرض بدهم خدا به آن فرد بهشت مي‌دهد». آن فرد دوباره پرسيد آيا خداوند به دخترم نيز بهشت مي‌دهند كه پيغمبر فرمودند بله. آن فرد به پيامبر مي‌گويد به من دست بدهيد و پيامبر به او دست مي‌دهند و مي‌گويد من دو باغ در مدينه دارم كه همه در راه خدا انفاق مي‌كنم». پيغمبر(ص) به آن مرد درسي مي‌دهند و مي‌فرمايند «يكي را براي خود و ديگري را براي انفاق قرار بده» حتي براي انقاق هم اعتدال را بايد به خرج بدهيد. در رواياتي ديگر امام رضا(ع) مي‌فرمايند «يكي از اهل مدينه يك درخت خرما در باغ فرد ديگري داشت و مدام به آن درخت سر مي‌زد و باعث ايجاد مزاحمت براي صاحب باغ مي‌شد صاحب باغ نزد پيامبر رفتند و محمد رسول الله صاحب درخت را فرا خواند و به او گفتند اين درخت را به من بفروش و در عوض يك درخت در بهشت به تو مي‌دهم شخص قبول نكرد مرد ثروتمندي نزد صاحب درخت رفت و درخت را از خريد و صاحب جديد آن درخت را با وعده گرفتن درختي در بهشت به پيامبر واگذار كرد».جاذبه‌هاي كه ذكر شد برجسته‌ترين جاذبه‌هاي مادي هستند و غير از اين موارد هم وجود دارد چرا كه دلبستگي‌هاي انسان‌ها متفاوت است در جلسه بعدي اين جاذبه‌ها را دنبال مي‌كنم.«رياست طلبي» و «حب رياست» مسئله مهمي است؛ در تفسير الميزان جاذبه‌هاي قدرت امور وهمي هستند رياست، وهم و خيال است اين بحث را در جلسه بعدي بيشتر توضيح مي‌دهم. |
94/11/14 |
|
|
| ادامه تفسير آيه غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1]
بحث در تبيين آخرين فراز از سوره مباركه فاتجه الكتاب بود و به اين جا رسيديم كه براي پيشگيري از ضلالت غير از دعا كردن كارهاي ديگري هم لازم است و علاوه بر اينكه در نماز به دليل اهميت موضوع و نقش آن در سرنوشت انسان لازم است مكرر هر روز در هر نماز از خدا اين درخواست را داشته باشيم، خودمان هم بايد كارهايي را انجام دهيم و آن آشنا شدن با شيوه‌هاي فريب و جنگ نرم شيطان از منظر قرآن است. |
94/11/07 |
|
|
| تفسير سوره حمد ذيل آيه غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1] |
94/10/30 |
|
|
| تفسير سوره حمد، آيه غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1]
مسئله ضلالت يكي از مباحث مهم قرآني است كه شايسته است مورد دقت و تامل فراواني قرار بگيرد اگر انسان بخواهد در زمينه‌هاي مختلف زندگي دچار ضلالت و گمراهي نشود بايد به رهنمودهاي مهم و ارزنده‌اي قرآن دل بسپارد. زماني‌كه دشمن مي‌خواهد انسان مسلمان را از نظر اعتقادي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي گمراه كند از شيوه‌هاي دروغ، دين‌تراشي و تحريف دين آسماني استفاده مي‌كند.تظاهر به خيرخواهي، چهارمين شيوه اضلال شياطين جن و انسشيطان از همين شيوه براي گمراه كردن جد و جده ما حضرت آدم و حوا استفاده كرد و آنها را فريب داد. شيطان براي حضرت آدم(ع) قسم خورد كه من خيرخواه شما هستم و ميوه اين شجره ممنوعه را بخوريد.حضرت آدم(ع) شخصيت والايي داشت؛ اما فريب خورد پس هر كس كه مي‌گويد من خيرخواه تو هستم راست نمي‌گويد و نبايد به سخن هر كسي اعتماد كنيم.اگر كسي براي خدا نصحيت كرد آن شخص خيرخواه انسان است. رهبران فاسد سياسي هم با الگوگيري از شيطان انگيزه‌هاي زشت خود را پشت نقاب خيرخواهي مي‌پوشانند؛ نمونه روشن داستان فرعون است. فرعون هم مي‌گفت من راه درست را به شما نشان مي‌دهم. اين مفسر قرآن اظهار كرد خدا مي‌فرمايد«فريب شياطين جن و انس را نخوريد؛ چرا كه هر كسي خيرخواه شما نيست». |
94/10/23 |
|
|
| تفسير سوره حمد آيهصِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ[1]
در اين آيه نوراني از خداوند منان مكرر مي‌خواهيم ما را در صف كساني كه راه درست زندگي را گم كرده‌اند قرار ندهد. اگر انساني مي‌خواهد صراط مستقيم را گم نكند، بايد شيوه‌هاي اضلال و جنگ نرم دشمنان را بشناسد. يكي از ابزاها و شيوه اضلال دروغ است |
94/10/16 |
|
|
| تبيين و تفسير جمله نوراني وَلاَ الضَّالِّينَمسلمانان در نمازهاي گانه از خداوند سبحان مي‌خواهند كه آنها را از جمله گمراهان قرار ندهند. نخستين گام در جهت پيشگيري از افتادن در دام ضالين و گمراهان آشنايي با شيوه‌هاي اضلال و اقوا گري است. اين شيوه‌ها در قرآن به تفصيل بيان شده است.شيوه اضلال را مي‌توان در دو دسته اضلال «جن» و «انس» تقسيم‌بندي كنيم. اغواگري شياطين در گمراهي انسان اينگونه است كه شياطين زشتي‌ها را در برابر چشم انسان زيبا نشان مي‌دهند و انسان تصور مي‌كند گناه زيباست.امام زين‌العابدين(ع) مي‌فرمايد «اگر كسي نافرماني خدا را نكند هيچگاه از راه صراط مستقيم گمراه نمي‌شد» شيطان همواره باطل را حق جلوه مي‌دهد. البته اين نكته را در نظر داشته باشيد كه شيوه گمراهي كردن شياطين امثال و گونه‌هاي مختلفي دارد من را يك گونه ،بازايان و سياسيون را به گونه‌اي ديگر گمراه مي‌كند اگر اينگونه نبود و بر باطل لباس حق نمي‌پوشاند كسي گمراه نمي‌شد اين شيوه كلي اضلال است.دروغ اولين ابزار اضلال جن و انس استاما قرآن كريم به اين شيوه اكتفا نكرده است شيوه‌هاي اجرايي و مصداقي‌تري را بيان كرده است كه شياطين چگونه و از چه طريقي بر باطل لباس حق مي‌پوشاند. در قرآن، اولين ابزار اضلال جن و انس دروغ است بهترين و كاربردي‌ترين ابزار اضلال« دروغگويي» است در روايات اهل بيت(ع) نيز از دورغ به عنوان كليد همه شرها ياد شده است.اگر اين ابزار از دست شياطين گرفته شود ديگر نمي‌تواند كاري انجام بدهد.روزي شخصي نزد پيامبر (ص) آمد و به پيامبر گفت كاري به من ياد بده كه اگر انجام بدهم خير دنيا و آخرت به من مي‌رسد پيامبر فرمودند« دروغ نگو اگر دروغ نگفتي خير دنيا و آخرت نصيب تو مي‌شود».شخصي نزد پيغمبر(ص) آمد و ايشان گفت من از انجام گناه بسيار لذت مي‌برم زنا شرابخوري دزدي و دروغگويي اما نمي‌توانم هر تا را حذف كنم شما يكي از اين گناهان را بگوييد كه من حذف كنم پيامبر فرمودند «دروغ نگو» آن مرد گمان مي‌كرد كه دروغگو نگفتن كار ساده‌اي و پذيرفت ابتدا رفت سراغ انجام گناه اول با خود كه فكر كرد گفت اگر من زنا كنم و كسي از من بپرسد چنين كردم نمي‌توانم دروغ بگويم كه نكرده‌ام اگر دزدي كنم هم نمي‌توانم بگويم كه نكرده‌ام و اگر بگوييم چنين كرده‌ام حد بر من جاري مي‌شود آن بعد به ديدار پيامبر رفتند و به پيامبر گفت كه شما با منع كردن من از دروغ گفتن من را انجام همه گناهان باز داشتيد.وعده‌هاي دروغ يكي از ابزارهاي شياطين اولين فريب كاري شياطين كه قرآن به تفصيل آن را نقل مي‌كند و هشدار مي‌دهد دوري كردن از وعده‌هاي شياطن است. خداوند در قرآن نقل مي‌كند مبادا مانند جد خود«آدم و حوا» فريب بخوريد. بعد از اينكه شيطان از سجده كردن سرپيچي كرد تصميم گرفت آدم و فرزندانش را فريب بدهد .شيطان آدم و حوا را وسوسه كرد و به آنها گفت خداوند به شما نگفته است كه از ميوه اين درخت نخوريد اگر از ميوه اين شجره بخوريد هيچگاه نخواهيد مرد خاصيت اين شجره اين است يا تبديل به فرشته مي‌شود يا عمرتام جاويد خواهد شد و براي اينكه اين گناه را نزد آنها زيبا جلوه بدهد چند دورغ گفت خدا شما را از خوردن ميوه اين درخت منع نكرد شجره ممنوعه عمر جاويدان براي شما به ارمغان خواهد آورد و يا شما را فرشته خواهد كرد من خير شما را مي‌خواهم.فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ[1]
شيطان آن دو را وسوسه كرد تا آنچه را از عورتهايشان برايشان پوشيده مانده بود براى آنان نمايان گرداند و گفت پروردگارتان شما را از اين درخت منع نكرد جز براى آنكه مبادا دو فرشته گرديد يا از زمره جاودانان شويد.قسم دروغ كار شياطين است اولين كسي كه قسم دورغ بر زبان آورد شيطان بود و كسي كه قسم دروغ مي‌خورد كار شيطاني مي‌كند بسياري از فريب كارها با قسم دروغ كار خود را پيش مي‌برند. با تمسك به خداوند و قرآن از وعده‌هاي شيطان دور شويدنكته ديگر اين است كه دشمن براي فريب هميشه خود را دوست جلوه مي‌دهد و وعده آينده خوب مي‌دهد تمام اين دخترهاي كه به دام سوداگران مرگ افتادند همه با وعده‌هاي دروغ گمراه شدند به حالي گرفتار شدند كه برگشتي ندارد.همه انسان‌ها در معرض لغزش و گناه هستندقرآن هشدار مي‌دهد همه انسان‌ها در اين معرض لغزش هستند مگركسي كه خدا او را نگه دارد خداوند مي‌فرمايد«اگر مي‌خواهيد از كبر شياطن در امان باشيد به خدا تمسك كنيد» با خدا، قرآن و دعا ارتباط خود را محكم كنيد در اين صورت شيطان زورش به شما نخواهد رسيد و وعده‌هاي شياطن شما را فريب نخواهد داد.خداوند مسلمانان را گرفتار فريب‌هاي جن و انس نگرداند. |
94/09/26 |
- |
- |
|
94/09/25 |
|
|
| تبيين جمله نوراني وَلاَ الضَّالِّينَيكي از مباحث بسيار مهمي كه براي تبيين كامل و جامع اين جمله نوراني قابل توجه است شيوه‌هاي اضلال است كه براي همگان لازم و ضروري است. |
94/09/04 |
|
|
| تفسير سوره مباركه حمد |
94/08/28 |
- |
- |
|
94/08/27 |
|
|
| تفسير سوره مباركه حمد |
94/08/21 |
- |
- |
|
94/08/20 |
|
|
| فراز پاياني سوره مباركه حمد |
94/08/14 |
- |
- |
|
94/08/13 |
|
|
| تفسير فراز پاياني سوره مباركه حمد |
94/08/06 |
|
|
