درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: استصحاب/تنبيهات/ تنبيه هفتم

در ادامه کلام مرحوم میلانی که می فرماید کلام نائینی اثباتا اشکال دارد :

اینکه شارع مقدس اماره را علم قرار داده است تعبدا این را استفاده دو عنوان در روایت کردند :

اول : از این حدیث شریفی که من نظر حلالنا و حرامنا از این استفاده می کردند که شارع مقدس کسی را که اماره به او برسد و عارف به احکام باشد شارع او را عالم قرار داده است

دوم : صدق العادل که مضمون ادله ای است که دلالت می کند بر حجیت اماره یعنی از این صدق العادل استفاده می کنند که شارع مقدس این اماره را علم قرار داده است یعنی همانجوری که علم وجدانی کاشف از معلوم بود می گوییم این اماره هم تعبدا کاشف از معلوم است.

مرحوم میلانی این دو مورد اثبات نمی کند که شارع مقدس اماره را علم قرار داده است بلکه آنچه استفاده می کنیم تعبدا مفاده را حکم قرار داده است.

اما اینکه نظرحرامنا و حلالنا استفاده نمی شود اماره علم قرار گرفته است بخاطر اماره که قائم شده شده و یا خبری که برای ما نقل می شود عبارت از الفاظی که روای نقل می کند و این الفاظ وقتی که الفاظ را بیان کرد ما وجدانا ما علم به این اماره داریم و عرف احکامنا ظاهرش این است این الفاظی که روای برای تو بیان کرد و تو علم به ان داری ما مودی آن را برای تو علم قرار دادیم پس تعبد در معلوم و مفاد این عبارات و الفاظ است که مفاد اینها را متعبد بشو و عمل کن و واقع کرده است پس قول راوی علم وجدانی به واقع تعبدی است پس تعبد به مفاد این اماره است نه بخود اماره.

به بیان دیگر

مفاد این الفاظ معالم دین است نه خود این الفاظ از زبان روای از هر کس نقل شده است و ما علم به این الفاظ علم دارد لازم نیست که به این الفاظ متعبد بشویم و شارع مقدس ما را متعبد می کند که تو به این مودی این عمل بکنی.

اما دسته دوم روایت که صدق العادل بود که اولا ظهورش در این است که تعبد در معلوم است یعنی تو متعبدی که مفاد خبر عمل کنی و تصدیق قلبی قول عادل است و تصدیق قلبی عمل به قول عادل از باب اینکه ذکر ملزوم (یعنی قول عادل) و اراده (عمل به قول عادل) لازم شده است نه اینکه تو به قول مثل زراه عمل کن که قول امام نیست.

مرحوم نائینی می خواهد بگوید اماره نازل منزله علم قرار داده است یعنی همانطوری که علم را معلوم را نشان می دهد و کاشفیت دارد اماره هم این طور است و مرحوم میلانی ما دلیلی ندارم که شارع مقدس اماره را علم قرار داده باشد بلکه تعبد در مودی اماره است.

بر فرض قبول نکنید تعبد در مودی اماره است این روایات مجمل است جای استناد به این روایت مجمل نیست که شارع این اماره را عمل قرار داده است.