درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اشکالات در مقام

(اینکه فرمودید که تضاد بین افعال است نه بین ملاکات )اشکال این است:

اولا: که ملاکات احکام شرعیه برای ما معلوم نیست ما از کجا بدانیم ملاک اینکه در مسافرت نماز قصر واجب است و در حظر نماز تمام است و یا اینکه که قرائت نماز صبح باید جهریه خوانده بشود؟ و وقتی ملاکات احکام شرعیه معلوم نیست چگونه حکم می کنید که بین ملاکات تضاد نیست و بین افعال است.

استاد: ممکن است بگوییم: کسانی می گویند که بین ملاکات تضاد است آنها از کجا می فهمند بین ملاکات تضاد است.

نتیجه :ما نمی توانیم قضاوت کنیم که تضاد بین ملاکات نیست و ممکن است بین ملاکات هم تضاد باشد.

ثانیا: در مثال های عرفی تضاد بین ملاکات و جمع بین افعال زیاد اتفاق رخ می دهد و می شود انجام بدهد مثلا فرض کنید که هر مایعی را می شود نوشید و با آنها رفع تشنگی کرد که ملاک آشامیدن است و با آشامیدن آب باران ملاک حاصل شد و تشنگی برطرف شده است و جای برای نوشیدن آب چاه باقی نمانده است چون با آب اول ملاک حاصل شده است و همچنین در غذا خوردن که گرسنگی بر طرف شد و هر چند امکان دارد که غذا دیگری را بخوریم ولی ملاک ندارد چون گرسنگی بر طرف شده است.

استاد: اینکه مصباح فرمود جمع بین افعال ممکن است و لو بدون فایده باشد

مقصود مصباح از افعال یا:

الف: فعلی است که بدون ملاک و فایده است.

ب: فعلی است دارای ملاک و فایده است.

و در مورد اول اشکال نقضی منتقی وارد است که در مثالهای عرفی تضاد بین ملاکات است و هم جمع بین افعال امکان دارد یعنی اینطور نیست آن افعال بدون ملاک باشند.

و در مورد دوم اشکال نقض منتقی کردند که فعل دوم مفید نیست وارد نیست چون مراد فعلی است که مفید باشد و نه اینکه فعلی که مفید نباشد.

ممکن به مصباح این گونه اشکال کرد که جمع بین افعال مفید در وقتی بین ملاکات تضاد باشد ممکن نیست و امکان نخواهد داشت.