موضوع: خلاصه

 تا اینجا مختار ما این شد که مقدمات حکمت دوتا می باشد 1- تمکن از تقیید2- عدم تقیید

 ولی می توان گفت مقدمات حکمت فقط نبود قرینه بر تقیید می باشد و تمکن متکلم مثل بودن مولی در مقام بیان در حجیت کلام مولی دخالت دارند نه در اصل وجود اطلاق.

 وقتی که مولی کلمه رقبه را ذکر کند و آن را مقید به مومن نکند این کلمه مطلق می باشد اما حجیت این اطلاق زمانی است که مولی در مقام بیان باشد و تمکن از تقیید هم داشته باشد.

 نکتة

 آیا می شود بین اقوال در مقدمات حکمت جمع کرد به این بیان:

 آنهایی که مانند صاحب کفایه مقدمات حکمت را سه تا می دانند مرادشان اطلاقی است که حجت است و ببرهان إنّ کاشف از مقام ثبوت است.

 و کسانی که می گویند یک مقدمه دارد مرادشان اطلاق ظاهری است نه اطلاق حجت و کاشف از مقام ثبوت.

 البته مقدمه سوم، غیر قدر متیقن در مقام تخاطب مراد است یعنی مقدمه سوم تمکن مولی از تقیید می باشد زیرا گفتیم که انتفاء قدر متیقن نمی تواند جزء مقدمات حکمت باشد.

 نتیجه اینکه می توانیم ادعا کنیم که مختار ما این است که مقدمات حکمت یکی می باشد.

 مقام چهارم:

 جائی که کلام همراه با مقید باشد چه باید کرد مثلا اگر مولی فرموده اعتق رقبه و بعد فرمود اعتق رقبة مومنه آیا جمع لازم است یا نه؟

 تا کنون بحث در معنای نفس مطلق بود حال بحث در این است که اگر مطلق همراه مقید بود چه باید کرد.

 به بیان دیگر می شود کیفیت ورود به بحث مطلق و مقید را تغییر دارد به این شکل که بگوییم:

 الکلام فی المطلق و المقید و البحث عنهما فی مقامین: