درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول عملیه/استصحاب /شرایط استصحاب

بیان کردیم که مرحوم میلانی قائل شدند که اخبار استصحاب هم شامل قاعده یقین و هم استصحاب می شود ولی مرحوم نائینی براهین عقلی آورند که این شمول از اخبار استصحاب امکان عقلی ندارد و تا با اینجا سه برهان اقامه شد.

مرحوم میلانی در مقام پاسخ به برهان سوم نائینی می فرماید که اما از اختلاف یقین اختلافی بینشان نیست چه اینکه یقین در هر دو قاعده یقین و استصحاب به عنوان طریق به متیقن اخذ شده است بوسیله یقین گویا متیقن را می بینیم.

اقول :

شاید مقصود استاد ما میلانی این باشد که مقصود و نظر اصلی در هر دو به متیقن است به گونه ای که اگر بخواهیم متیقن را بدون طریق یقین ببینیم مثل اینکه از طریق یقین دیدیم.

اما اختلاف در تعبد و حکم اختلافی در حکم و تعبد نیست و حاصل کلامش این است که تعبد مستفاد از ناحیه لا تنقض در ظرف یقین تصور نمی شود چه اینکه یقین و قطع ذاتا حجت است که در مباحث قطع بیان کردیم بلکه تعبد به مشکوک در ظرف مشکوک است نهایه الامر تارة ظرف مشکوک همانا زمان حدوث متیقن است مثل قاعده یقین و تارة زمان بقاء متیقن است مثل استصحاب پس تعبد در ظرف مشکوک است نه در اصل حکم و تعبد پس تعبد واحد است نه اینکه متعدد باشد.

مرحوم نائینی به وجوهی استدلال کردند که اخبار لاتنقض اختصاص به استصحاب دارد.

از آن وجوه این است که ظهور همه قضایا در این است که موضوع آنها فعلی باشد مثلا در قضیه یجب الانفاق علی الزوجه یعنی هر کسی که بالفعل زوجه باشد انفاق بر زوج واجب می باشد و در قضیه لا تنقض الیقین بالشک یعنی هر یقین فعلی را با شک نقض نکن و یقین فعلی آن یقین است که در ظرف شک است و آن هم منحصر به استصحاب است.