درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول عملیه/استصحاب /تنبیه سیزدهم

قول سوم این بود که مرحوم نائینی فرمودند که فرق است بین اینکه زمان قید حکم و یا زمان قید متعلق باشد و در جایی که قید حکم باشد به عام مراجعه نمی شود و اگر قید متعلق باشد به عام مراجعه می شود و جمع بین این دو هم ممکن نیست بخلاف مرحوم آخوند که فرمودند جمع ممکن است مگر عام بر استصحاب مقدم باشد بخاطر اینکه عام دلیل است و استصحاب اصل است و با بودن دلیل جای اصل نیست.

مرحوم نائینی فرمودند:که مقصود شیخ انصاری این است که فرق است بین اینکه زمان قید حکم باشد و یا قید متعلق باشد کما اینکه از مرحوم شیخ در بحث خیارات همین معلوم می شود.

مرحوم میلانی می فرمودند : انصاف مطلب این است که فرمایش مرحوم شیخ در مبحث خیار غبن مساعد با آنچه مرحوم نائینی این جلسه بیان کردند.

و مرحوم میلانی به نائینی نسبت دادند که زمان اگر قید متعلق باشد برای شارع ممکن است اثبات آن زمان را به دلیل اول بکند و بفرماید یجب بالبیع في کل زمان و با همان دلیلی که وفاء را ثابت می کند با همان دلیل زمان را ثابت می کند.

اگر زمان قید برای حکم باشد ممکن نیست به دلیل اول اثبات شود چه اینکه زمان عرض است و عرض متاخر از معروض است و ناچار است برای اثبات این عرض از دلیل دیگری که دلالت کند بر استمرار این حکم و عموم زمانی آن پس اگر بگوید اوفوا بالعقود این جمله دلالت نمی کند بر عموم زمانی و وفاء به عقد پس با دلیل دیگری مثل حلال محمد صلی الله علیه وآله حلال الی یوم القیامه که از این دلیل دوم لزوم وفاء به عقد در همه زمانها بیان می کند. و بعد از ورود مخصص که خیار غبن باشد شک کردیم که به عام رجوع شود و یا استصحاب رجوع می شود به استصحاب خیار غبن نه دلیل عموم وفاء عقد چه اینکه دلیل اول که اوفوا بالعقود دلالت بر زمان نمی کند و دلیل دوم هم که حلال محمد متفرع بر ثبوت وفاء عقد و حلیتی است و لکن در زمانی شک دارم نه عقد ثابت شده و نه حلیتی به عام نمی شود مراجعه شود و باید به استصحاب مراجعه شود.