درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول عملیه/استصحاب /تنبیه سیزدهم

کلمه

اول :

اگر چنانچه عام افرادی داشتیم و این عام افرادی ما عموم زمانی داشت مثل اینکه گفته شده اکرم العلماء في کل یوم که این علماء عام افرادی است و عام زمانی است و لامحاله ان افرادی که تحت عام افرادی است مثل زید و بکر ... آنها دارای عام زمانی هم خواهد بود و حالا اگر چنانچه یکی از این افرادی زیر مجموعه عام افرادی هستند عموم زمانی آن تخصیص خورد فرض کنید زید یکی از افراد عام افرادی است عموم زمانی ان تخصیص خورد و گفت اکرم زیدا الا في یوم الجمعه و در روز شنبه که محل بحث بود باید به عموم افرادی مراجعه شود و منظور از عموم افرادی آن مجموعه عام افرادی نیست که اکرم العلماء باشد و منظور آن عموم زمانی که درباره زید گفته می شود همان عموم زمانی است که مال خودش است یعنی اکرم زیدا في کل یوم الا في الجمعه و باید در روز شنبه باید مراجعه شود به همین اکرم زیدا فی کل یوم که عام مجموعی خودش چون مراجعه به اکرم عمرا فایده ندارد و نه به عموم اکرم العلماء في کل یوم.

دوم :

هر بسیطی و هر امر متدرج در وجود اگر چنانچه در بین وجود آن خللی مثلا ضد و نقیضش فاصله کرد لا محاله بعد از این فاصله آن امر متعدد می شود مثلا ضد نشستن قیام است اگر در بین هر نشستن یکبار قیام کردیم دو جلوس می شود و یا در بین تکلم کردن که امر متدرج است در بین تکلم سکوت کنم دو تکلم می شود این تعدد با حدوث و نقضیض عموم افرادی هستند نه عموم مجموعی چون در عام مجموعی یک امر اعتباری است یعنی مولی باید اعتبار کند که اینها یکی است و عام مجموعی باید جامع بینشان باشد و در مواردی مثل کتاب ها و انسان عام مجموعی نیست چون بینشان عام مجموعی نخواهد بود و لذا در احکام شرعی عام مجموعی نداریم مثل حج و نماز که واجب است و بینشان عام مجموعی نیست.